Rreth Pagan Shqiptar

Në vend që të humbasim thelbin duke festuar tolerancën tonë fetare ose duke mohuar praninë e ndonjë problemi, një qëndrim i guximshëm duhet ta njohë ekzistencën e problemit me fetë e pranishme në Shqipëri. Ato e kanë kërcënuar pafundësisht identitetin shqiptar dhe i kanë hapur rrugën Globalizmave të ndryshëm, shpirtërorë apo materialë, që  godasin kombin tonë. Edhe pse feja në të cilën u konvertuan shqiptarët ishte vetëm një mënyrë për të shmangur shfarosjen totale nga osmanët, ajo tani përdoret si një kalë troje për të fshirë identitetin tonë. Konvertimi në një fe tjetër të pranishme në Shqipëri do të ishte po aq problematik dhe nuk do të ndryshonte asgjë: identiteti i Shqipërisë do të kërcënohej ende nga një fe universaliste duke i konsideruar identitetet kombëtare si asgjë të mirë. Duhet pranuar se efektet e ndyra të këtyre feve janë rezultat i origjinës së tyre abrahamike.

Në të vërtetë, Krishterimi dhe Islami janë të dy me origjinë të huaj joeuropiane, të dy promovojnë barazinë dhe antropocentrizmin, të dy fshijnë identitetet kombëtare dhe imponojnë globalizmin (shpirtëror) të komunitetit të besimtarëve, dhe të dy kanë vlera në kundërshtim me shpirtin shqiptar (kjo është arsyeja pse që të dy janë përpjekur të shtypin Kanunin e Lekë Dukagjinit dhe ende përpiqen ta bëjnë këtë), të dy përçmojnë tokën, historinë dhe traditat shqiptare dhe i konsiderojnë si tokë të shenjtë, histori të shenjtë dhe tradita të shenjta disa vende shumë larg në shkretëtirën e Lindjes së Mesme, të dy i kanë ndarë shqiptarët dhe europianët mes tyre, etj. Për të mbijetuar duhen braktisur këto fe. Por mendja e njeriut nuk mund të jetë pa përmbushje shpirtërore, duke harruar këtë do të ishte përsëritje e të njëjtave gabime si Enver Hoxha. Zgjidhja e vetme si për shqiptarët ashtu edhe për europianët është të arrijnë rrënjët e tyre më të thella, të pinë përsëri në burimin e identitetit të tyre për të rizbuluar të kaluarën e tyre, për t’u rilidhur me flakën e shenjtë të të parëve të tyre dhe për të rindezur kështu vatrat tona të shenjta.

Kjo flakë e shenjtë është paganizmi, feja e të parëve tanë përpara konvertimit të tyre të detyruar në Islam dhe Krishterim. Duke u kthyer në të, ne i bëjmë një nder të parëve tanë, pavarësisht nëse ishin zyrtarisht myslimanë apo të krishterë: ata në fakt ishin paganë për aq kohë sa ruajtën traditën shqiptare dhe mishëruan shpirtin e saj. Kështu, vetëm paganizmi mund të konsiderohet si një traditë fetare e përshtatshme në harmoni me shpirtin shqiptar. Disa mund të argumentojnë se ka mungesë të burimeve historike për paganizmin shqiptar, por kjo nuk na shqetëson. Në të vërtetë, spiritualiteti jonë pagan ishte i dukshëm në popullin tonë deri vonë, pavarësisht nga konvertimi në besimet abrahamike dhe ajo ka nevojë vetëm për sqarime të mëtejshme për të mos qenë të pavetëdijshëm. Për më tepër, falë traditave të tjera europiane që shprehin të njëjtën të vërtetë si paganizmi shqiptar mund të plotësohen disa zbrazëtira teologjike.

Kjo vepër është një prezantim i paganizmit shqiptar dhe i paganizmit europian gjithashtu. Të dy pjesët janë në të njëjtën kohë plotësuese dhe të pavarura, dhe kështu lexuesi mund t’i lexojë sipas dëshirës. Megjithatë, kjo vepër synon t’i paraqesë publikut të gjerë shqiptar, me banim apo jo në Shqipëri, rëndësinë e paganizmit për identitetin tonë. Prandaj, pjesët e ndryshme janë pyetje dhe rasti shqiptar përmendet në të gjithë këtë vepër, madje edhe në pjesën e dytë që është më e përgjithshme. Për më tepër, Pagan Shqiptar dhe synimet e tij prezantohen për herë të parë, dhe modeli ideal që animon Pagan Shqiptar përmblidhet në titullin e pjesës së parë. Sa i përket të dytës, edhe pse një paraqitje e përgjithshme e paganizmit europian për shqiptarët, ajo gjithashtu ofron vlerat thelbësore të Pagan Shqiptar, dhe të pranishme në modelin ideal të prezantuar këtu.

Pjesa e parë:

Bashkimi i Apolonisë me Albanopolis-in.

Çfarë është Pagan Shqiptar?

“Duket se disa njerëz kthehen në të kaluarën e tyre në mënyrë që forca të reja të mund të lindin për ripushtimin.” _ Julius Evola

“Një botëkuptim, më tepër sesa një gjë individuale, rrjedh nga një traditë; është efekti organik i forcave të cilat një kulturë e veçantë i detyrohet për formën që ka; në të njejtën kohë, një parte subjectedecti, manifeston veten si një lloj race të brendshme, si diçka elementare dhe ekzistencialisht spirituale.”

_ Julius Evola

Pagan Shqiptar është një degë e Pozicionit të Tretë Shqiptar (ATP) që promovon rëndësinë e një spiritualiteti koherent me një botëkuptim ku kombi dhe feja nuk kundërshtojnë por janë i njëjti realitet. Në të vërtetë, gjithçka është përmbys në një botë që mendon se fetë që lejojnë të konvertuarit e çdo race dhe gjinie janë në përputhje me shprehjen dhe kremtimin e identiteteve etnike. Vetëm një konceptim i rrënjosur në Traditë, dhe veçanërisht në Traditën Pagane Europiane, mund të sigurojë një bazë të palëkundshme për botëkuptimin në të cilin kombi dhe feja janë një.

Krishterimi dhe Islami, fetë abrahamike të pranishme në Shqipëri, nga ana tjetër nuk arrijnë ta realizojnë një gjë të tillë. Por Krishterimi dhe Islami janë gjithashtu helm gërryes që kërcënon identitetet dhe kulturat etnike, kjo thuhet qartë në doktrinat e tyre, pavarësisht se çfarë pretendojnë besimtarët naivë. Në të vërtetë, Abrahami është një shembull për besimtarët e krishterë dhe myslimanë që të jenë individë pa rrënjë, të kenë përbuzje ndaj atdheut të tyre, prindërve të tyre dhe pasurive të tyre. Dashuria për popullin apo kombin nuk ka vend në një botëkuptim të tillë. Problemet me krishterimin dhe islamin vazhdojnë kur njerëzit përqëndrohen në doktrinat e tyre, të cilat janë antitradicionale në thelbin e tyre dhe kundëriniciative në parimet e tyre.

Pra, larg të qenit një komunitet fetar, Pagan Shqiptar është një “shkollë e mendimeve pagane” që synon të promovojë dhe zgjerojë botëkuptimin dhe filozofinë pagane, si bazuar në traditën tonë specifike kulturore, identitetin tonë etnik, ashtu edhe në kërkimet historike, mes shqiptarëve që jetojnë jashtë vendit apo jo. Pagan Shqiptar, duke ndjekur këshillën e Julius Evola nga Imperialismo Pagano, ofron studime kritike dhe historike mbi thelbin e feve abrahamike nga njëra anë, dhe nga ana tjetër promovon studime dhe kërkime që eksplorojnë paganizmin shqiptar, lidhjet e tij me traditën indo-europiane dhe paganizmin europian, si dhe studime mbi anën shpirtërore dhe natyrën metafizike të paganizmit europian, të gjitha nga këndvështrimi i paganëve shqiptarë. Shqiptarët kanë shfaqur një frymë shumë pagane deri vonë, edhe ata që ishin zyrtarisht myslimanë apo të krishterë e kanë bërë këtë, dhe misioni i Pagan Shqiptar është t’i bëjë ata ta përqafojnë plotësisht frymën pagane që kanë mbajtur për kaq shumë kohë.

Pse Pagan Shqiptar?

“Shpirtërisht, ne jemi të gjithë semitë.” _ Papa Piu XI

“Edhe njerëzit më të rezervuar dhe më të largët të Plavës […] – të cilët kanë sprapsur më shumë sesa një guvernator dhe trupa turke – thuhet se vijnë nga […] të tjerë, të cilët janë ‘shumë të pacipë dhe mosbindës’ janë ‘shumë, shumë të vjetër,’ dhe shumë kohë më parë quheshin Pagani.” – Edith Durham

“Pagan” është më shumë sesa një përdorim i thjeshtë i një fjale huazim latine që gjendet në shqipen moderne (ndërsa shqipja e lashtë përdorte “pëgaj”). Ndër arsyet e tjera, emri i Pagan Shqiptar i referohet një prej fiseve më të vjetra të Shqipërisë së Veriut sipas Edith Durham në librin e saj High Albania. Fjala pagan përshkruan ata që jetojnë në fshat dhe ende adhurojnë perënditë e lashta, dhe kjo është analoge me mënyrën se si ne i caktojmë malësorët tanë duke iu referuar habitatit të tyre natyror (maleve) ku ata ruajtën traditat dhe identitetin shqiptar për shekuj me radhë. Pra, emri i Pagan Shqiptar i referohet edhe konceptit të ngjashëm që përfshin fjalët “Pagan” dhe “Malësor”: një identitet dhe traditë që mbijeton në një tokë specifike kundër të gjitha gjasave.

Vetëm paganizmi mund të bashkojë në mënyrë harmonike kombin dhe fenë, të theksojë karakterin e shenjtë të shtetit dhe t’i ofrojë një identiteti të caktuar etnik një shprehje të përputhshme fetare. Për më tepër, individët që i shohin fetë si diçka për t’u zgjedhur sipas shijeve të tyre personale ose si liri të dhënë nga Zoti janë budallenj (ose kërkojnë një mënyrë për të çuar përpara interesat e tyre personale). Në fakt, identiteti ynë shpirtëror duhet të jetë në harmoni me racën tonë fizike, dhe jo një produkt i tregut masiv për t’u konsumuar sipas dëshirës sonë: vetëm globalistët thonë kështu. Pra, të jesh pagan shqiptar do të thotë të jesh plotësisht shqiptar në trup, mendje dhe shpirt, ndërsa të jesh shqiptar i krishterë apo mysliman do të thotë t’i përkasësh fizikisht kombit shqiptar, por në mendje dhe shpirt të racës semite. Këto kontradikta janë në themel të shumë telasheve të identitetit dhe është më mirë të përqafosh plotësisht një identitet sesa të jetosh një jetë skizofrenike.

Çdo europian dhe çdo shqiptar thellë në vetvete është pagan, prandaj nuk ka “konvertim” në paganizëm. Të jesh pagan thjesht do të thotë të jesh vetvetja, të jesh pjesë e traditës tënde dhe të nderosh identitetin tënd. Pse është e mundur të ndryshosh fenë, por jo kombësinë? Ndryshe nga sa pretendojnë disa, Pagan Shqiptar deklaron se është e pamundur të ndryshosh kombësi apo fe, sepse janë të njëjtë. Vetëm përzierja, etnike, shpirtërore ose të dyja, e përjashton dikë nga kombësia e tij dhe nga tradita e tij pagane.

Cila është feja e lashtë e Shqiptarëve?

“Njerëzit tha prifti, ende mbajnë shumë besime pagane për të cilat ata nuk duan të flasin.” _ Edith Durham

“Të gjithë jemi paganë, me të vërtetë: dikush të shtyn ty, edhe ti e shtyn atë.” _ Jonathan Bowden

“Kur paganizmi ësht rrënjosur kaq shumë në shpirtin e një populli, që s’ësht zhytur akoma kok’ e këmbë në pellgun e qytetrimit evropjan, atij i duket se fét e tjera mundet t’i ndryshojë më me lehtësi, pse këto nuk i a çrrënjosin bestytnit me të cilat ai ka lidhur ngushtë botëkuptimin e tij, jetën e tij familjare e shoqërore.” _Jakov Milaj

Ngjashëm me fetë e popujve të lashtë indoeuropiane si romakët, keltët, helenët, gjermanët, nordikët, sllavët, trakët, popujt baltikë etj., feja e shqiptarëve të lashtë ishte pjesë e spiritualitetit indoeuropian. Më saktësisht, paganizmi shqiptar ishte shprehja shqiptare e paganizmit europian (dega e spiritualitetit indoeuropian me bazë në Europë, ndërsa dega tjetër e ka bazën në Indi).

Edhe pse në përgjithësi paganizmi ishte feja e të parëve tanë, mund të themi më saktë se paganizmi specifik i praktikuar nga të parët tanë, të cilin ne e quajmë paganizëm shqiptar, ishte shumë i afërt me fetë e antikitetit klasik dhe ndante një botëkuptim të përbashkët me to. Mund të arrijmë në këtë përfundim nga besimet popullore të shqiptarëve (të cilat nuk ndryshojnë nga besimet e përgjithshme indoeuropiane), nga theksi i vënë mbi heroizmin dhe nga mungesa e miteve gjithëpërfshirëse që kujtojnë theksin e hershëm romak mbi numen, është gjithashtu e dukshme në kulti privat i familjes që të kujton shumë fenë helene ose romake (kulti i vatrës së shenjtë private, i gjinisë së lidhur me një fis, një familje dhe individë ose një tokë dhe i përfaqësuar si një gjarpër, kulti i të parëve edhe i paraardhësve/zotave që vizitojnë, etj), për të mos përmendur anikonizmin dhe praktikat fetare kryesisht në natyrë si në Epirin e lashtë dhe Maqedoninë e lashtë (kjo praktikë mbijeton në pelegrinazhin në malin Tomorr, Olimpi i vetë Shqipërisë), dhe festimet kryesore të kalendarit të shenjtë shqiptar që korrespondojnë në momentet kyçe të ciklit të Natyrës si në kalendarët nga traditat e tjera pagane europiane.

Të gjitha këto elemente dhe shumë të tjera janë tipare të paganizmit shqiptar dhe e përcaktojnë atë, por paganizmi shqiptar nuk duhet ngatërruar me paganizmin ilir, trak apo dardan. Në të vërtetë, ajo që ne e quajmë paganizëm shqiptar i referohet elementeve të besimit etnik të të parëve tanë që i mbijetuan kristianizimit dhe që ishin të dukshme në besimet, praktikat dhe traditat popullore. Prandaj për ne malësorët tanë ishin në fakt paganë sepse Tradita dhe Fryma Shqiptare që ata ruajtën dhe mishëruan vinte nga paganizmi shqiptar.

Për shkak se Shqipëria ishte në një udhëkryq të botës së lashtë, shprehje të ndryshme lokale të paganizmit europian u takuan dhe ndikuan në formimin e paganizmit shqiptar. Pra, me fjalë të tjera, paganizmi shqiptar është forma përfundimtare në të cilën u gjend feja e të parëve tanë pak para kristianizimit të tyre (rreth viteve 300-500 të e.s.). Ajo që populli ynë ruajti si Shpirt Shqiptar ishte botëkuptimi i shenjtëruar (i shprehur në kulturën, traditën dhe frymën tonë) të paganizmit shqiptar. Natyrisht, paganizmi shqiptar ndan elementë me shprehjet fqinje të paganizmit europian, duke rezultuar në ndikime të ndërsjella dhe prejardhje të përbashkët. Por s’është e çuditshme që kjo gjë të ishte e zakonshme në botën e lashtë: për shembull, romakët u frymëzuan nga panteoni helen dhe përvetësuan shumë elementë nga fetë e tjera pagane europiane.

Cilët janë hyjnitë e shqiptarëve të lashtë?

“Ky hy i Pëgajve a i Gentilve u quejt: Hy, Zojës, Ejt, Gjues prej Shqypëtarësh.” _ Shtjefen Gjeçovi

“Prandej pritet që mitologjia shqiptare të jetë mjaft sinkretike. Mund të flitet për shtresa alogjene përgjatë boshtit të një konstanteje lehtësisht të identifikueshme që është: kulti i karakterit (genit) të racës.” ­_Arshi Pipa

Për të gjetur panteonin e paganizmit shqiptar duhet kërkuar etnogjeneza e popullit shqiptar ose së paku për folësit protoshqiptarë dhe kjo do të na çonte shumë larg. Megjithatë, edhe pse teoria më e mundshme tregon për origjinë dardane për protoshqiptarët dhe gjuhën protoshqiptare, dhe megjithëse kishte një identitet të përbashkët etnik midis dardanëve dhe disa fiseve ilire (por jo me të gjitha), problemi më i madh mbetet mungesa e burimeve në lidhje me dardano-ilirët. Por në vend të një kërkimi të pafund për formën më të hershme të paganizmit shqiptar (dhe meqenëse paganizmi shqiptar ka ruajtur shumë elemente origjinale nga fetë proto-indo-europiane, ky kërkim do të ishte vërtet i pafund, megjithëse magjepsës), një opsion i mirë duhet të ishte fokusimi në Zotat më të mundshëm të nderuar nga paraardhësit tanë.

Meqenëse Shqipëria ishte një udhëkryq në Antikitet, panteone të ndryshme pagane mund të kenë qenë forma e hershme e paganizmit të lashtë të stërgjyshërve tanë. Pra, Ilirët, Dardanët, Trakët, Dakët, Mesapianët, Brygët (dhe kështu Frigjianë), Mezianët (dhe kështu Mysian), Paionët, Pellazgët, etj., janë të gjithë kandidatë si paraardhës të paganizmit shqiptar (për të mos përmendur rastet e Epirit të lashtë dhe Maqedonia e lashtë me elementet e tyre paleo-ballkanike, e ndoshta edhe minoike dhe mikene, duhet të hulumtohen më shumë). Pra, duhet bërë një zgjedhje midis këtyre panteoneve të ndryshme:

1) Zotat helenë si Apolloni, Athina, Artemida, Afërdita, Asklepi, Dionisi, Dioskuri, Zeusi, Hadesi, Hermesi, Hygeia, Gaia, Pani, Poseidoni, Nimfat dhe Herakliu faltoret e të cilëve kanë qenë të pranishme në atdheun tonë gjatë antikitetit.

2) Zotat romakë që nga ditët tona të javës i kushtohen Marsit, Mërkurit, Solit, Lunës dhe Saturnit

3) Zotat dardanë, ndër të paktët që njohim falë gjetjeve arkeologjike dhe epigrafike, si Dea dardanica (perëndesha dardane), Andin etj.

4) Panteoni ilir, i njohur në mënyrë të papërsosur me perëndi si Medaur, Vidas, Armati, Korroti, Dei-pátrous, Thana, Bindi etj.

5) Hyjnitë trake, si Zebelshurdos për shembull, duhet të përmenden gjithashtu edhe pse jo shumë të njohura.

Për shkak se perënditë e disa panteoneve u nderuan nga njerëz që kishin një panteon tjetër, është e vështirë të vendosësh se cili panteon harmonizohet më mirë me shpirtin shqiptar. Por fokusi tek popujt e lashtë që shfaqin një frymë të ngjashme me atë shqiptare mund të japë një frymëzim të shkëlqyer dhe këta njerëz të lashtë mund të konsiderohen si paraardhësit tanë shpirtërorë. Pra, për të harmonizuar një panteon të mirëfilltë me shpirtin shqiptar dhe për të shmangur formimin e një të grimcuar, e vetmja zgjidhje është rilidhja me formën që kishte paganizmi shqiptar pak para kristianizimit të të parëve tanë. Dhe kjo do të thotë të përqendrohemi vetëm në hyjnitë e nderuara në territorin e atdheut tonë gjatë Antikitetit dhe të njohura si Iliris (Illyris).

Çfarë është Iliris-i?

“Brenda Ilirisë, njerëzit në veri të luginës së Shkumbit […] ishin jashtëzakonisht konservatorë në praktikat e tyre […] deri në fillim të periudhës helenistike.” _Nicholas G. I. L. L. Hammond

“Epirotët trima, shqiptarët e lashtësisë, […]” _ Theodore Mommsen

“Të parët tanë ishin epirotët prej nga doli vetë Pirro, fuqinë e të cilit romakët mezi e përballuan. Ata epirotët që me armët e tyre u nisën dhe pushtuan Taranton dhe shumë pjesë nga Italia. Dhe meqenëse ju e shpallni Shqipërinë pjesë të Maqedonisë, ju merrni parasysh pra, se të parët tanë si fisnikë që shkuan deri në Indi nën Aleksandrin e Madh, duke mundur të gjithë njerëzit që dolën para tyre me shumë lehtësi”. _Skënderbeu

Iliris është një term gjeografik i përdorur nga autorë antikë dhe modernë dhe mbulon një territor që përfshin zonën e Shqipërisë veriore dhe qendrore deri në grykëderdhjen e lumit Aous (në ditët e sotme i njohur si lumi Vjosë). Ky territor në kohën helenistike duket se është shtrirë deri në Drilon (sot lumi Drin) nga qyteti i Bylisit dhe më vonë është njohur gjatë epokës romake si provinca e Novus Epirus.

Iliris ishte një rajon i veçantë, pothuajse i veçuar nga pjesa tjetër e Ilirisë (territori pas bregut lindor të detit Adriatik). Në zonën e Iliris-it, zhvillimet ekonomike dhe sociale si urbanizimi ishin shumë të avancuara në krahasim me pjesën tjetër të Ilirisë, një kulturë unike u formua dhe u përhap drejt Dardanisë që harmonizon elemente të ndryshme dhe vetëm në tokën e Iliris-it lulëzuan shtetet më të rëndësishme ilire dhe dardane. Prandaj zona e Iliris-it ishte më e lavdëruar se pjesa tjetër e Ilirisë, sikur të mos kishte aq shumë lidhje me vendet shumë të prapambetura më në veri. Për më tepër, folësit protoshqiptarë janë të dëshmuar në zonën e Iliris-it/provincës së Novus Epirus gjatë shekujve (edhe pse djepi i tyre duket se është Dardania), si rrjedhojë duket kanë marrë pjesë në këtë kulturë unike. Kjo ilustrohet më së miri nga adoptimi i mbretit taulant Glaucias të mbretit Pirro të Epirit: këtu kemi nga njëra anë taulantët (në lidhje me protoshqiptarët) dhe nga ana tjetër princin e epirotëve, të theksuar nga Theodore Mommsen si paraardhësit shpirtërorë të shqiptarëve.

Pra, mund të themi se paganizmi i përhapur në Iliris është modeli në të cilin duhet të rrënjoset paganizmi shqiptar i promovuar nga Pagan Shqiptar. Vërtet, në Iliris paraardhësit tanë praktikuan fenë e tyre pagane për shekuj me radhë derisa ajo mori formën e saj përfundimtare: atë që ne e njohim si paganizmi shqiptar, i cili i mbijetoi kristianizimit dhe është i pandashëm nga shpirti shqiptar. Kështu, Illyris është kthyer nga Pagan Shqiptar nga një nocion gjeografik në një koncept gjeokulturor në rindezjen e paganizmit shqiptar në formën e ilirizmit, i cili në mënyrë perfekte i bën drejtësi fesë etnike të paraardhësve tanë dhe në fund i jep një drejtim paganizmit shqiptar.

Çfarë është Ilirizmi?

“Atëherë ishte me të vërtetë për Zeusin, nën këtë maskim kaq të hollë, që njerëzit e Shqipërisë së Jugut ende i bëjnë homazhet e tyre.” _Ronald Matthews

“Ka gjasa gjithashtu që Zeusi të jetë adhuruar në malin e Tomorit afër Beratit, për të gjykuar nga karakteri i shenjtë i atij mali dhe nga disa përdorime kulti të raportuara nga udhëtarët së fundmi. _ Arthur B. Cook

Ilirizmi është emri i llojit të paganizmit shqiptar të promovuar nga Pagan Shqiptar dhe i rrënjosur në kërkimet historike dhe në paganizmin e përjetshëm të Shpirtit Shqiptar, të shprehur në forma të ndryshme. Kështu, ilirizmi, larg fantazive dhe amatorizmit, i rilidh shqiptarët me fenë e duhur etnike dhe me identitetin e tyre europian.

Panteoni që ilirizmi e njeh si të tijin bazohet në 12 perënditë klasike të nderuara gjatë Antikitetit në zonën e Iliris-it/Novus Epirus, të njohur tek ne përmes burimeve të ndryshme (arkeologjike, epigrafike, tekstuale, etj.) dhe kështu me shumë gjasa të kenë qenë nga vetë të parët tanë protoshqiptarë. Për më tepër, ilirizmi inkurajon në nivel privat praktikën e vazhdueshme të traditave shqiptare me origjinë qartësisht në paganizmin shqiptar (si festat si Buzmi apo Paraardhësit për shembull, pelegrinazhet në vendet e shenjta si mali i Tomorrit apo shenjtëroret e lashta të Apolonisë, duke nderuar heronjtë dhe paraardhësit tanë, etj.). Kështu, mund të thuhet se besimet dhe traditat popullore të paganizmit shqiptar janë guri i themelit të ilirizmit, panteoni i perëndive të nderuara historikisht në Iliris është maja e tij dhe adoptimi i neoplatonizmit nga ilirizmimi si teologji e tij, bashkon gjithçka. Kjo bashkëjetesë nuk është e pazakontë pasi dëshmohet në popuj të ndryshëm europianë: për shembull, romakët kishin traditat e tyre specifike latine, por panteoni i tyre ishte i frymëzuar nga ai helen.

Edhe pse është e mundur të dallohen disa perëndi të lashta pas personazheve nga folklori shqiptar (për shembull, pas Mujit dhe Halilit mund të dallohen Dioskurët, binjakët hyjnorë), është pothuajse e pamundur të dihen emrat e tyre origjinalë. Gjithsesi, ajo që është më e rëndësishme është të nderojmë të njëjtët Zota si paraardhësit tanë, pavarësisht nga emri i përdorur. Mirëpo, ilirizmi i nderon perënditë e Ilirisë me emrat e tyre shqip. Ky është larg të qenit një detyrim, por emrat e paktë të mbijetuar të hyjnive të paganizmit shqiptar harmonizohen shumë mirë me 12 emrat e perëndive klasike. Nëse jo, lihen mundësi të tjera.

Prandaj, 12 perënditë e ilirizmit janë Zis/Zojzi (Zeus/Jupiter), Redon (Poseidon/Neptun), Enji (Vulcan/Hephaestus), Dhemotra (Demeter/Ceres), Zoja (Hera/Junon), Zana (Diana/Artemis), Apolloni, Afërdita ose Prende (Afërdita/Venus), Mërkuri (Hermes); Nena e Vatres/Votre (Vesta/Hestia), Virgjinesha ose Burrnesha (Minerva/Athena), dhe Perendi (Mars/Ares).

Emrat shqip të perëndive përdoren edhe sot ndonjëherë, prandaj përputhen mirë me 12 perënditë e larta (kryesore), ndërsa emrat e hyjnive ilire si Medaur apo Bindi janë të panjohur dhe nuk kanë mbijetuar tek shqiptarët. Megjithatë, sipas teologjisë neoplatonike, 12 perënditë e larta e anashkalojnë botën dhe perënditë e tjera ekzistojnë në to. Prandaj, ilirizmi nuk dënon askënd që të nderojë hyjnitë më pak të njohura si Medauri apo Andin. Ilirizmi kërkon vetëm disiplinë, respekt për traditën dhe hierarkinë hyjnore. Kjo ilustrohet në mënyrën se si ilirizmi ndërthur homazhet ndaj 12 Zotave dhe përjetësimin e besimeve, festimeve, traditës popullore shqiptare dhe rrjedhimisht të shpirtit dhe identitetit shqiptar. Ky mund të përmblidhet si bashkimi i Apolonisë dhe Albanopolisit.

Cili është qëllimi i Ilirizmit?

Përveç “rrymave” të mëdha të botës, ka akoma individë që janë rrënjosur në terra firma [toka në konceptin e vet të palëvizshëm, të dallueshëm nga ajri apo uji]. Përgjithësisht, janë njerëz të panjohur që shmangin vëmendjen e popullaritetit dhe kulturës moderne. Ata jetojnë në lartësi spirituale; ata nuk i përkasin kësaj bote. Edhe pse janë të shpërndarë nëpër tokë dhe shpesh injorantë përsa i përket ekzistencës së njëri-tjetrit, ata janë të bashkuar nga një lidhje e padukshme dhe formojnë një zinxhir të pathyeshëm në shpirtin tradicional. Kjo bërthamë nuk vepron: vetëm shfaq funksionin i cili i korrespondon simbolizmi i “zjarrit të përjetshëm”. Nga virtyti i këtyre njerëzve, Tradita është e pranishme pavarësisht gjithçkaje; zjarri digjet në mënyrë të padukshme dhe diçka akoma e lidh botën me supërbotën” _ Julius Evola

“Është botëkuptimi i cili, përtej kulturave, duhet të bashkojë edhe të ndajë duke gjurmuar kufijtë e pakapërcyeshëm të shpirtit.” -Julius Evola-

Qëllimi i ilirizmit është t’u ofrojë shqiptarëve degën e tyre të paganizmit të vërtetuar historikisht, një sistem fetar të vlefshëm që mishëron identitetin dhe traditat e tyre. Duke promovuar ilirizmin, Pagan Shqiptar dëshiron t’i bëjë shqiptarët të rizbulojnë besimin e tyre etnik, të ringjallin identitetin e tyre larg helmit abrahamik dhe të rilidhen me familjen më të gjerë indoeuropiane që shqiptarët i përkasin. Prandaj, Pagan Shqiptar përpiqet të pastrojë mendjen e shqiptarëve për t’i ndihmuar ata ta perceptojnë ilirizmin si shpirtin e traditës shqiptare dhe të ndërgjegjësohen më në fund për rrezikun abrahamik për identitetin e tyre.

Pretendimi i ilirizmit është të jetë një sistem fetar dhe botëkuptim shumë më i përshtatshëm për frymën shqiptare sesa krishterimi dhe islami. Për më tepër, vetëm ilirizmi mund të riorganizojë në mënyrë harmonike racën, mendjen dhe shpirtin e shqiptarëve për t’i penguar ata të bien pre e grabitqarëve joeuropianë. Në të vërtetë, vetëm ilirizmi mund të sakralizojë identitetin, traditën dhe shpirtin shqiptar. Modelet e ilirizmit janë qyteti antik i Apolonisë dhe Albanopolis: një qytet i mirëqeverisur që gëzon Providencën e perëndive, duke nderuar perënditë dhe duke jetuar në harmoni me rendin kozmik nga njëra anë, dhe nga ana tjetër një qytet që u dha shqiptarëve identitetin, traditën dhe shpirtin. Me fjalë të tjera, ilirizmi dëshiron t’i bashkojë shpirtërisht këto qytete dhe t’i hapë rrugën një Pax Deorum të ri [me lidh Besë me Perenditë].

Natyrisht, Pagan Shqiptar e konsideron ilirizmin si binjakun fetar të Shtetit Tradicional Shqiptar të promovuar nga ATP: janë në fakt i njëjti realitet, pasi shtetet vërtet tradicionale kanë një dimension të shenjtë. Po kështu, Shteti Tradicional Shqiptar gëzon dinjitet sa shpirtëror, ashtu edhe politik, saqë ata që i përkasin atij nuk mund t’i referohen asnjë realiteti tjetër shpirtëror, përveç Shtetit Tradicional Shqiptar, me në thelb botëkuptimin pagan shqiptar të njohur si ilirizëm. Pra, ilirizmi është traditë shqiptare, dhe tradita shqiptare nuk përputhet me krishterimin apo islamin, por vetëm me ilirizmin.

Pjesa e dytë:

Paganizmi dhe botëkuptimi pagan shpjeguar shqiptarëve

Çfarë do të thotë paganizëm?

“Ata mes nesh të cilët do ta pranojnë të jenë dishepujt e padronëve tanë të vërtetë të rracës sonë së shpejti do të hyjnë në këtë botëkuptim Arian me ndjenjën e rimarrjes së të drejtës që i takon që nga lindja e cila iu është mohuar.” _ H. S. Chamberlain

Paganizëm është fjala që përdoret tani pothuajse në çdo gjuhë europiane, përfshirë shqipen, për të përcaktuar besimin e lashtë të Europës. Kjo fjalë rrjedh nga fjala pagan e cila e ka origjinën nga fjala latine “pagus“, fillimisht do të thotë rreth ose vend, dhe më vonë të krishterët përdorën variantin e saj “paganus” për të përcaktuar ata që praktikonin fetë e lashta.

Fetë e lashta europiane nuk kishin ndonjë emër specifik: popujt e lashtë i quanin ose “Tradita” ose “feja jonë”, por shpesh ata nënvizonin natyrën etnike të këtyre besimeve duke i përmendur si “feja romake”, “feja kelte” etj. Hebrenjtë dhe të krishterët gjithashtu kanë nënvizuar veçoritë etnike të feve të lashta europiane duke i quajtur “Gentile (johebrenj)” ose “ἐθνικοί” (nga latinishtja “gentiles” dhe greqishtja “ἔθνος” që të dyja do të thotë fis, racë ose komb) jo-hebrenj ose jo-të krishterë. Kështu, ata që nuk praktikonin krishtërimin ose judaizmin konsideroheshin si praktikues të feve të tyre etnike dhe se kishin një besim dhe identitet të duhur etnik ndryshe nga të krishterët, dhe të ndryshëm nga hebrenjtë. Sa i përket muslimanëve, ata përdorin fjalën arabe mushrik (që do të thotë idhujtar) për të dënuar paganët duke theksuar politeizmin e tyre, sepse muslimanët fillimisht e përkufizuan veten si kundërshtarë ndaj semitëve politeistë.

Edhe pse disa e konsiderojnë fjalën pagan si një emërtim poshtërues të përdorur nga besimet monoteiste për të përçmuar e zhvlerësuar fetë politeiste, kjo fjalë është ajo që përdoret nga shumica e europianëve për të etiketuar veten si një popull me një spiritualitet i të cilit nuk i përket ose nuk ndan asgjë me doktrinat dhe botëkuptimin e feve abrahamike: Judaizmi, Krishterimi dhe Islami.

Pra, paganizmi përcakton traditën fetare të paraardhësve tanë të lashtë europianë, dhe gjithashtu praktikën fetare të kujtdo që ndjek një fe natyrore ose etnike në vend të një feje abrahamike. Edhe pse çdo fe e lashtë europiane kishte specifikat e veta, të gjitha kishin një botëkuptim të përbashkët, një identitet të përbashkët, një spiritualitet të përbashkët dhe një shprehje të përbashkët të tij. Prandaj, paganizmi europian është një koncept shumë ndihmës për t’u mbledhur më në fund nën një emërtim të përbashkët të feve të lashta politeiste europiane dhe për të shprehur esencën e tyre thelbësore të përbashkët. Dhe sigurisht spiritualiteti pagan shqiptar merr pjesë në familjen e madhe të paganizmit europian.

Çfarë është Paganizmi Europian?

“Gjërat që njeriu modern i konsideron si inerte konsideroheshin nga paraardhësit tanë si të mbushura me forca të gjalla, dhe këta forca të fshehura quheshin Zota” _Louis Menard

“Thuhet se Demiurgus është babai i përbashkët dhe mbreti i të gjithë gjërave, dhe që kombeve të tjera ai u ka shpërndarë Perënditë, të cilët janë prefektët e kombeve, dhe kujdestarët e qyteteve, secili prej të cilëve qeveris pjesën e vet, në një mënyrë të përshtatshme. Meqenëse tek babai të gjithë gjërat janë perfekte, dhe të gjithë gjërat janë njësh, por në natyrat e gjërave të shpërndara prej tij, një fuqi tjetër është në patronazh nga një hyjni tjetër, si rrjedhojë Marsi kryeson mbi çështjet e luftës të kombeve; Minerva mbi të njëjtat çështje por në lidhje me urtësinë; por Hermesi më tepër të mbajë mprehtësinë mendore sesa të ndërmarrë veprime të guximshme; dhe kështu kombet të cilët qeverisen nga këta hyjni ndjekin esencën e Zotave që qëndrojnë në kreyesi mbi to.” _ Perandori Julian

Paganizmi europian është feja natyrore ose etnike e të parëve tanë përpara konvertimit të tyre të detyruar në Islam dhe Krishterim. Si i tillë, paganizmi europian nuk kishte ndonjë fillim në kohë dhe po kështu është në kundërshtim me monoteizmin abrahamik, i cili u shpik i gjithë në një pikë të caktuar të historisë.

Fetë e lashta të romakëve, keltëve, helenëve, gjermanëve, nordikëve, sllavëve, thrakëve, ilirëve etj. janë shprehje të ndryshme lokale të paganizmit europian dhe secili sakralizoi (i ngriti në pidestalin e shenjtërisë) heronjtë, gjakun dhe tokën e vet. Për më tepër, paganizmi europian është gjithmonë në përputhje me Natyrën dhe me ligjet e saj të konsideruara si të shenjta. Kështu, ai mbron rendin natyror dhe është plot devotshmëri për Kozmosin në tërësi. Për më tepër, paganizmi europian pranon se Hyjnorja është e pranishme kudo dhe për këtë arsye e nderon atë në format e tij të ndryshme sipas hierarkisë së duhur që është vendosur.

Vetëm paganizmi europian mund të konsiderohet si një traditë fetare e përshtatshme në harmoni me shpirtin shqiptar. Në të vërtetë, paganizmi europian e vlerëson tokën shqiptare si të shenjtë dhe shpirtin shqiptar si të shenjtë, paraardhësit dhe heronjtë e shqiptarëve i vlerëson si të denjë, etj. Për më tepër, paganizmi shqiptar na ofron një mënyrë për t’u rilidhur me identitetin tonë europian dhe për ta vlerësuar atë si shprehje vendase e një shprehjeje indoeuropiane më të gjerë që përfshin edhe dimensionin fetar.

Çfarë do të thotë politeizëm?

“Zoti, orakulli i të cilit është në Delfi as nuk shfaq as nuk fsheh, por jep një shenjë.” _Herakliti

“Zotat nuk janë rezultat i ndonjë shpikjeje, i krijimit nga shpirti jonë, apo thjesht përfaqësime. Ata rezultojnë nga një eksperiencë.” _ Walter F. Otto

Politeizmi është fjala e përdorur për të përcaktuar faktin e nderimit të shumë perëndive, dhe paganizmi europian me të vërtetë nderon shumë perëndi dhe perëndesha. Natyra, duke qenë vetë Hyjnore, është plot me hyjni të gjitha të denja për t’u adhuruar, por jo në mënyrë anarkike, vetëm sipas hierarkisë hyjnore. Zotat më të lartë janë qiellorë (uranikë ose olimpikë), dhe ata më të vegjël janë tokësorë (telurikë ose ktonikë), por ato janë plotësuese. Midis perëndive më të larta, 6 janë meshkuj dhe 6 femra, dhe të gjithë punojnë në harmoni të përsosur për të mbajtur rendin kozmik. Kështu, ligjet natyrore mund të konsiderohen se pasqyrojnë rendin e përsosur kozmik që rezulton nga aktivitetet dhe marrëdhëniet harmonike të perëndive.

Realiteti i perëndive perceptohet përmes një përvoje, përmes një pjese të njohurive dhe jo përmes zbulesës. Zotat janë realë, jo thjesht metafora, por edhe pse janë përtejbotës materiale, ata i japin formë asaj, dhe kështu mirësia e tyre është e pranishme kudo. Prandaj, të besosh ose jo në to është e pakuptimtë, por duhet pranuar prania e tyre e dukshme. Për shembull, megjithëse Dielli nuk është një Zot, pjesa hyjnore brenda tij mund të konsiderohet si prania e perëndisë së Diellit dhe të nderohet siç i takon. Pra, ashtu si një rreze dielli nuk është Dielli, por megjithatë i përket atij, gjithçka ka një pjesë hyjnore që lidhet me perënditë, por janë larg nga të qenit Zot vetë. Hyjnorja nuk ndahet nga materia: mund të thuhet se “fshihet” hapur, dhe kështu pjesët hyjnore që tregojnë praninë e perëndive në botë janë shenja të dukshme të kapura nga ata me botëkuptimin e saktë. Dhe ky botëkuptim që na mundëson të njohim Zotat vjen përpara çdo gjykimi, opinioni, prirjeje, arsyeje apo demonstrimi sepse është i lidhur me vetë thelbin tonë. Pas kësaj, duke nderuar zotat dhe duke ndërvepruar me ta, është e mundur të ndihemi më mirë, të njohim dhe të arrijmë hyjnoren.

Zakonisht, politeizmi i kundërvihet monoteizmit. Në mesin e feve abrahamike, Islami ka theksuar veçanërisht adhurimin e një perëndie dhe i përkufizon jomuslimanët si politeistë. Por në kundërshtim me atë që thotë propaganda abrahamike, Paganizmi Europian nuk promovoi kurrë “politeizmin e ashpër”, përkundrazi ai ishte gjithmonë i vetëdijshëm se uniteti i paraprin shumëfishimit: prandaj në shumë panteone ekziston “Ati i perëndive” ose “Ati i të gjithëve” (për shembull, Allvater) për të treguar burimin nga e kanë origjinën perënditë. Ky Zot i Zotave quhet në teologjinë pagane neoplatonike “Njëshi” ose “Shkaku i Parë”. Edhe pse zotat janë të bashkuar me Shkakun e Parë, ata nuk janë thjesht atribute të Shkakut të Parë dhe Shkaku i Parë është i dallueshëm prej tyre ashtu si pemët në një pyll janë të rrënjosura në tokë, por toka mbetet e dallueshme nga pemët edhe pse përmban secilin prej tyre.

Nuk ka asnjë hendek midis Shkakut të Parë dhe nesh, por një hierarki qeniesh hyjnore nga perënditë e larta te perënditë më të vogla, te gjenitë dhe shpirtrat, etj. Prandaj, Kozmosi mund të krahasohet me një ushtri: një trup i madh pa zbrazëti hierarkike në të cilin të gjithë, nga gjenerali te ushtarët, ekzistojnë në individualitetin e tyre të veçantë, ndërsa marrin pjesë në unitet më të madh. Dhe edhe pse dikush e di se ka një gjeneral (Hyjnorja/kryesori) që ka urdhëruar gjithçka, prapëseprapë duhet të nderojë oficerët e ndryshëm (qeniet e ndryshme hyjnore) ashtu siç duhen nderuar. Po kështu, popuj të ndryshëm drejtohen nga perëndi të ndryshme sipas natyrës dhe aftësisë së tyre për të njohur hyjnoren.

Për ta përmbledhur, politeistët europianë e pranojnë shumësinë dhe realitetin e perëndive. Zotat janë gjithmonë të mirë, gjithmonë në harmoni mes tyre dhe gjithmonë të bashkuar me Shkakun e Parë. Politeistët europianë e perceptojnë pasqyrimin e aktiviteteve harmonike të perëndive në botë, ata ndjejnë praninë e perëndive brenda botës dhe kapin shenjat e dukshme të zotave në të gjithë Natyrën, duke pranuar kështu praninë e hyjnores brenda saj. Prandaj politeistët europianë i nderojnë perënditë ashtu siç duhet dhe kjo duhet të jetë edhe detyrë e politeistëve shqiptarë.

Pse të mos i përmbahemi feve abrahamike?

“Njeriu është një litar i tendosur midis kafshërores dhe mbinjeriut – një litar mbi një humnerë. Është një kalim i rrezikshëm, një udhëtim i rrezikshëm, një shikim mbrapa i rrezikshëm, një drithërimë dhe ndalesë e rrezikshme.” _ Friedrich Nietzsche

“Kjo – është tani rruga ime: ku është e jotja?” _ Friedrich Nietzsche

Fatkeqësisht, për shkak se fetë abrahamike kanë vendosur një monopol mbi fushën fetare duke shtypur traditat tona fetare vendase, shumë njerëz besojnë se zgjedhja që u mbetet atyre është midis krishterimit ose islamit, në format dhe sektet e tyre të ndryshme. Por fetë e “njerëzve të librit” kanë rezultuar shumë shkatërruese për frymën europiane, përfshirë edhe atë shqiptare. Fetë abrahamike kanë shpifur vazhdimisht rreth paganizmit europian, duke ia atribuar atij absurditetet e paganizmit semitik (sepse të gjitha fetë pagane, pavarësisht ngjashmërive sipërfaqësore, nuk janë të barabarta), gjë që tradhton mungesën e të kuptuarit (dhe rrjedhimisht natyrën e huaj) të krishterimit dhe islamit ndaj traditën tonë dhe përbuzjen e tyre për identitetin tonë.

Për shkak të krishterimit dhe islamit, shqiptarët dhe europianët përballen sot me telashe mjaft të ngjashme: materializmi, lakmia e tepruar, humbja e identitetit, individualizmi, shpërbërja e njësisë familjare, zbrazëtia shpirtërore në rritje, pakuptimtësia e jetës, depresioni, ndotja në mbarë botën, lindshmëria e ulët, etj. Pas një rënieje gati dyshekullore, fetë abrahamike po arrijnë triumfin e nihilizmit total që Nietzsche parashikoi. Për më tepër, Nietzsche është shprehur gjithashtu në mënyrë të përsosur se të gjithë priftërinjtë ose imamët e feve abrahamike përpiqen t’i mashtrojnë njerëzit: duke i bërë njerëzit të besojnë në Zotin e tyre, ata duan që njerëzit të besojnë në to, duke i bërë njerëzit të përkulen para Zotit, në fakt duan që njerëzit të përkulen para tyre. Kjo është pikërisht ajo që po ndodh sot kur shumica i konsiderojnë hebrenjtë si vëllezërit besimtarë më të mëdhenj, kur shumica përkulen para myslimanëve joeuropianë dhe puthin duart e priftërinjve të krishterë joeuropianë: dhe e gjithë kjo është e dukshme edhe në Shqipëri.

Edhe pse feja në të cilën shqiptarët u konvertuan ishte vetëm një mënyrë për të shmangur shfarosjen e plotë nga osmanët, ajo tani ka pasoja të tmerrshme që paraardhësit tanë nuk mund t’i parashikonin. Feja në të cilën shumica e shqiptarëve u konvertuan tani e lidh vendin tonë me një shumicë të huaj me të cilën shqiptarët nuk ndajnë asgjë: pa traditë të përbashkët, pa gjuhë të përbashkët, pa histori të përbashkët, pa gjeografi të përbashkët, pa kulturë të përbashkët, etj. Por tani është edhe më keq që nga kjo, feja funksionon si një kalë trojan për ndikimet e huaja që kërcënojnë identitetin dhe shpirtin tonë. Kështu, shumë bashkatdhetarë tanë nuk kanë asgjë të përbashkët me ne, përveç gjuhës shqipe, pasi ata nuk identifikohen më si shqiptarë, por si diçka tjetër për shkak të besimit të tyre.

Historia e feve abrahamike është katastrofike. Të gjitha vendet europiane shfaqin të njëjtat simptoma të së njëjtës sëmundje dhe konvertimi në një fe tjetër abrahamike do të ishte po aq problematik për shqiptarët sa edhe për europianët. Efektet e ndyra të këtyre feve e kanë origjinën në identitetin e tyre abrahamik dhe janë përfundime logjike të një botëkuptimi semit të imponuar mbi popujt europianë. Prandaj, kushdo që pi nga burimi abrahamik, në fakt pi nga një pus i helmuar.

Çfarë nuk shkon me fetë abrahamike?

“Bota moderne është e mbushur plot me virtytet e vjetra të krishtera që kanë dalë nga kontrolli.” _ C. K. Chesterton

“Ungjilli jashtë Kishës është helm” _ Joseph de Maistre

“Mamaja ime më ofroi qumështin e saj pa kushte, ajo ishte më bujare se zoti yt.” _ Widukind i Saksonisë

Pothuajse gjithçka është e gabuar me fetë abrahamike, sepse këto fe kanë lindur në shkretëtirën e Lindjes së Mesme dhe nuk janë përshtatur për mendjen europiane apo shqiptare, duke i çuar kështu shoqëritë josemite që i adoptojnë ato drejt fatkeqësive.

Sipas botëkuptimit të feve abrahamike, koha është lineare (duke shkuar nga fillimi fillestar i quajtur Zanafilla në një fund përfundimtar të quajtur Apokalipsi), ekziston vetëm një Zot, të gjithë njerëzit janë të barabartë dhe fëmijët e çiftit të parë, Zoti do t’i gjykojë njerëzit sepse ata kanë kryer mëkatin origjinal, Zoti do të dërgojë një shpengues për të shpëtuar fëmijët e tij, toka e shenjtë ndodhet në Lindjen e Mesme, historia e shenjtë rrotullohet rreth popujve semitë, traditat dhe gjuhët semite janë në rrënjët e liturgjisë dhe praktikave fetare, feja rrotullohet rreth një libri të shenjtë pak a shumë të shpallur i cili përmban të vërtetën e vetme pa të cilën askush nuk mund të shpëtojë shpirtin e tij, kushdo mund të konvertohet pa dallim gjinie apo race, të konvertuarit koherentë fshijnë identitetin e tyre etnik pas konvertimit për të hyrë në komunitetin e besimtarëve, Zoti ka krijuar drejtpërdrejt botën për njerëzit por është i ndarë nga krijimi i tij, etj.

Nga ky botëkuptim buroi materializmi dhe mentaliteti borgjez (meqenëse ka vetëm një jetë duhet ta shijoni dhe të kërkoni rehati mbi të gjitha), ateizmi (mohimi i ekzistencës së shumë perëndive i paraprin mohimit të ekzistencës së çdo Zoti) dhe të gjitha lëvizjet politike që kërkojnë barazi (nga komunizmi në feminizëm deri te mohimi i gjinive biologjike) që shkatërrojnë hierarkitë e shëndetshme dhe në vend të kësaj nxisin mosdiferencimin, mentaliteti skllav (Zoti abrahamik urdhëron dhe ndalon, ndëshkon dhe shpërblen, kërkon adhurim ekskluziv), apati dhe pamundësi për t’u kujdesur për veten ose të ballafaqohemi me fatin tonë, përbuzje për atdheun tonë si dhe për identitetin dhe traditat e popujve tanë, fanatizmin dhe besimin e verbër, globalizmin, antropocentrizmin (që çon në individualizëm) etj.

Pra, Krishterimi dhe Islami janë sot një kërcënim për frymën shqiptare, sepse të dy janë me origjinë të huaj joeuropiane, të dy kanë pikëpamje të barabarta, të dy mohojnë identitetet kombëtare duke çuar kështu në globalizëm (shpirtëror), të dy promovojnë vlera që kundërshtojnë frymën shqiptare, dhe të dyja e konsiderojnë tokën, historinë dhe traditat shqiptare si të pavlera dhe lavdërojnë tokat e huaja si vende të shenjta dhe historinë dhe traditat e huaja si të shenjta, të dyja kanë sjellë ndarje të pafundme midis shqiptarëve dhe europianëve etj. Kështu, qoftë në formë fetare apo të laicizuar, botëkuptimi abrahamik nën maskimin e dashurisë dhe bamirësisë ka qenë një bombë që shkatërroi pothuajse të gjitha aspektet e identitetit tonë. Është koha për t’u ndarë prej saj para se të jetë tepër vonë.

A është paganizmi satanizëm?

“Një procedurë kaq polemike çon, veçanërisht, në karakterizimin e çfarëdolloj gjëje që e ka paraprirë krishtërimin, dhe si rrjedhojë që ka qëne jo e krishterë, si domosdoshmërisht anti e krishterë.” _ Julius Evola

Për shkak se fetë abrahamike i kanë etiketuar gjithmonë armiqtë e tyre si djallëzorë ose që punojnë për djallin, disa njerëz ngatërrojnë Paganizmin Europian me Satanizmin (adhurimin e Djallit). Natyrisht, asnjë pagan koherent europian nuk e bën këtë, dhe ata që pretendojnë se e bëjnë këtë nuk janë vërtet paganë europianë pasi ky qëndrim tregon që ata ende mbështesin një botëkuptim abrahamik.

Nuk ka asnjë lidhje të mundshme midis Satanizmit dhe Paganizmit Europian. Në të vërtetë, paganizmi europian e konsideron botën si një unitet harmonik shpirtëror dhe material, të udhëhequr nga perëndi dhe perëndesha dhe të mbushur me forca shpirtërore që punojnë së bashku për të mirën më të madhe të Kozmosit. Në vend të besimit të verbër, të së mirës morale kundër së keqes dhe betejës së tyre të pafund, kundërshtimit me kultet e tjera dhe frikës nga jeta e përtejme, Paganizmi Europian bazohej në ritualet, njohuritë, jetën e virtytshme, marrëdhëniet paqësore me perënditë dhe filozofinë. Nga ana tjetër, dikotomia abrahamike midis së mirës dhe së keqes, midis krijuesit dhe krijesës, midis ndarjes absolute të sferës shpirtërore dhe materiale, logjikës së shpërblimit dhe ndëshkimit, etj., në një mënyrë ose në një tjetër përforcohen brenda Satanizmit dhe kultit të Satan-it.

Kështu, paganizmi europian nuk ka asgjë të përbashkët me Satanizmin dhe nuk njeh personazh si Satani. Paganizmi ka një reputacion të keq midis njerëzve të keqinformuar vetëm për shkak të propagandës abrahamike për çdo gjë jo-hebreje, jo të krishterë ose jo muslimane si të keqe. Vetëm budallenjtë mund të vazhdojnë të ngatërrojnë një spiritualitet europian me një koncept abrahamik si Satanizmi.

Pse jo ateizëm apo agnosticizëm?

“Shumë njerëz e zgjedhin ateizmin për një arsye: për të ndaluar ndenjën e të qenit vazhdimisht të vëzhguar.” _ Alan Watts

Ateizmi është besimi se nuk ka asnjë zot, ndërsa agnosticizmi do të thotë që njeriu nuk e di nëse Zoti ekziston apo jo. Të dyja janë rezultat i botëkuptimit abrahamik dhe prandaj duhen refuzuar.

Në të vërtetë, botëkuptimi abrahamik duke pretenduar se Zoti e ka krijuar botën ex nihilo krijon një hendek të pakalueshëm midis botës materiale nga bota shpirtërore. Dhe duke e bërë këtë botëkuptimi abrahamik ka kultivuar ateizëm për shekuj me radhë. Romakët e lashtë e kuptuan këtë dhe me të drejtë i akuzuan të krishterët për promovimin e ateizmit (për të mos përmendur mohimin e të gjithë perëndive nga të krishterët, përveç njërit që ishte hapi i parë drejt mohimit të ekzistencës të çdo perëndie). Për më tepër, theksi i vënë në besimin në Zot nga fetë abrahamike (pra në besimin e diçkaje absolutisht të ndarë nga bota, që ekziston në një sferë tjetër që nuk ka të bëjë fare me këtë) çon në reagimin ndaj një dikotomie kontradiktore dhe sterile mes besimit dhe mosbesimit. Sa i përket agnostikëve, edhe pse i shohin problemet e feve abrahamike, ata janë të çorientuar sepse shumica e traditave dhe spiritualiteteve tona vendase janë shkatërruar nga fetë abrahamike, dhe kështu njerëzit shpallin agnosticizmin si një pozicion të paracaktuar për shkak të pamundësisë në dukje për t’u rilidhur me traditën e tyre.

Kështu, ateistët dhe besimtarët në Zotin Abrahamik janë dy anët e së njëjtës medalje. Prandaj, rruga idiote e ateizmit është larg të qenit një përgjigje dhe zgjidhje e kënaqshme, por shumë njerëz duhet ta kalojnë atë për shkak të rrëmujës abrahamike. Sa për agnostikët, edhe pse me të drejtë nuk i besojnë marrëzitë abrahamike, për shumicën ata ende bien pas botëkuptimit të saj. Ky të paktën është një qëndrim më i shëndetshëm pasi njeh nevojën për një botëkuptim shpirtëror (edhe pse pamundësia për të zgjedhur një të tillë mbetet). Në të vërtetë, mendja e njeriut ka nevojë për fetari dhe fshirja e një feje pa diçka për të mbushur boshllëkun do të ishte marrëzi. Prandaj promovojmë Paganizmin Europian për europianët dhe shqiptarët.

Cilat janë dogmat e Paganizmit Europian?

“I gjithë kozmosi është një dorëshkrim […] Lexo këtë libër të hapur, këtë zbulim të Zotave.” _Hermes Trismegistus

“Ndjej shastisje nga zotat, i dashuroj, i nderoj, i respektoj ato, dhe me pak fjalë kam pikërisht të njejtat ndenja kundrejt tyre siç dikush mund të ketë kundrejt mësuesve apo mjeshtërve apo baballarëve apo gardianëve të mirë apo qenie të këtij lloji.” _ Perandori Julian

Ndryshe nga krishterimi dhe islami, nuk ka dogma në Paganizmin Europian kryesisht sepse nuk ka libër të shenjtë. Sidoqoftë, Natyra mund të konsiderohet si libri i shenjtë i Paganizmit Europian dhe nga soditja e tij, është e mundur të mësojmë atë që duhet të dimë. Për më tepër, filozofët e lashtë kanë mishëruar gjithashtu disa ide që mund të konsiderohen si thelbësore për Paganizmin Europian. Këtu është një listë e vogël e disa prej këtyre pikave kryesore, të nxjerra nga konceptet e zakonshme që secili duhet të ketë:

_ Çdo Zot është i mirë, pa pasione apo nevoja, i pandryshueshëm, i pa moshë dhe si rrjedhojë i përjetshëm (sepse ajo që nuk ka pasur nevojë të lindë nuk mund të jetë e vdekshme), jotrupor dhe transhendent.

_ Shkaku i Parë është unik, i thjeshtë (pa asnjë dualitet), i pashprehur, përtej çdo përcaktimi apo karakterizimi, i pafund, burimi i të gjitha të mirave që i paraprin esencës dhe në të cilin esenca ka parimin e saj (esenca është ajo që e bën diçka të jetë ajo që është) .

_ Kozmosi (i kuptuar si kombinimi i botës materiale dhe shpirtërore) është i përjetshëm, ka ekzistuar përgjithmonë dhe nuk do të përfundojë kurrë, është versioni më i mirë i mundshëm, buron nga hyjnorja, ekziston falë mirësisë së pafund të Hyjnores dhe është i sistemuar në mënyrë të përkryer. Universi ynë (bota materiale në të cilën jetojmë, e quajtur gjithashtu Natyrë) pasqyron rendin kozmik hyjnor, është plot me praninë e Hyjnores, konsiderohet si e shenjtë dhe e mirë dhe ligjet natyrore konsiderohen si të shenjta dhe të mira gjithashtu.

_ Koha është ciklike, pa fillim e as fund, dhe është imazhi lëvizës i përjetësisë.

_ Çdo krijesë e gjallë ka një shpirt; kafshët kanë shpirtra të paarsyeshëm dhe njerëzit kanë shpirtra të arsyeshëm (racionalë). Kur shpirtrat racionalë hyjnë në trupat e njeriut, ata ndahen në 3 pjesë: një pjesë e poshtme e lidhur me oreks të paarsyeshëm dhe dëshira të ulëta, një pjesë më e lartë e nxitur nga nderi dhe lavdia, dhe një më e lartë që është pjesa më racionale që kërkon të Vërtetën dhe urtësinë.

_ Qëllimi i jetës është të arrijmë virtytin duke përdorur pjesën më racionale të shpirtit tonë për të komanduar mbi pjesët e tjera dhe për të mposhtur të gjitha veset tona. Kjo mund të arrihet falë filozofisë dhe duke nderuar perënditë. Në të vërtetë, megjithëse perënditë janë përtej çdo nevoje (përfshirë nevojën për t’u adhuruar), nderimi i tyre na ndihmon të jemi më të virtytshëm dhe të gëzojmë Providencën e tyre.

_ Qëllimi i shoqërisë është të arrijë atë që romakët e quajtën Pax Deorum (paqja e perëndive), një koncept i pranishëm në Paganizmin Europian nën forma ose emra të ndryshëm. Kjo gjendje përcaktohet nga një harmoni e përsosur midis shoqërisë dhe rendit Kozmik, aq sa shoqëria gëzon Providencë të pakufizuar nga perënditë.

Pas vdekjes, shpirtrat kanë fate të ndryshme: shumë rimishërohen sipas disa faktorëve, dhe ata vërtet të virtytshëm arrijnë apoteozën duke u bashkuar me perënditë për të qeverisur Kozmosin me ta.

Krahas veprave të filozofëve të lashtë për të kuptuar Paganizmin Europian, duhet të përmendim edhe rëndësinë e miteve. Me origjinë nga individë të frymëzuar nga perënditë, mitet nën pamjen e përrallave tregojnë të vërteta hyjnore. Filozofia neoplatonike theksoi veçanërisht rëndësinë e tyre dhe se si mitet fshihnin të vërteta më të larta shpirtërore të kuptueshme vetëm falë filozofisë. Mbi këtë temë, libri i Sallustius-it: ‘‘Mbi zotat dhe Kozmosin’’ [libër në bibliotekën ATP] ofron njohuri shumë të vlefshme dhe është një lexim i mirë si fillim, për këdo që dëshiron të rilidhet seriozisht me Paganizmin Europian.

Cili është botëkuptimi Pagan Europian?

“Nuk ka ndarje mes shkencës, filozofisë dhe fesë.” _ Alain Danielou

“Të soditësh kupën qiellore është mjaftueshëm për të patur një eksperiment fetar.” _ Mirce Eliade

“Kini kurajë; rraca njerëzore është hyjnore. Natyra e shenjtë zbulon te to misteret më të fshehta.” _Pitagora

Nga parimet thelbësore të Paganizmit Europian të mishëruar nga mitet, nga filozofët dhe të dukshme në ligjet natyrore që pasqyrojnë rendin hyjnor kozmik, është e mundur të përmblidhen shpejt elementët kryesorë rreth të cilëve rrotullohet botëkuptimi pagan europian.

_ Në botëkuptimin pagan europian, monizmi është thelbësor. Është vizioni që megjithëse ekzistojnë shumë dimensione të ndryshme (si ato materiale dhe shpirtërore), ato janë të gjitha pjesë e të njëjtit realitet, që të gjithë marrin pjesë në një botë të përbashkët në të cilën bashkëjetojnë. Pra, nuk ka dualitet, por një unitet midis secilës pjesë të Universit ashtu si organet tona të ndryshme bashkëjetojnë brenda unitetit të formuar nga trupat tanë.

_ Vlen të përmendet edhe Panenteizmi. Është ideja se Hyjnorja është edhe tipar i brendshëm edhe transhendent, dhe për rrjedhojë se Hyjnorja është e pranishme në gjithçka, por gjithçka është larg nga të qenit hyjnore. Në të vërtetë, çdo shqyrtim serioz i botës të çon në përfundimin se hyjnorja nuk mungon në botë. Në fakt, Hyjnorja përfshin botën sepse, megjithëse bota është e dallueshme nga Hyjnorja, asgjë nuk mund të ekzistojë jashtë saj ose pa të.

_ Siç u përmend tashmë, Natyra dhe ligjet e saj konsiderohen si një pasqyrim i rendit Hyjnor Kozmik dhe si pasojë e shenjtë. Natyra ofron një lidhje të drejtpërdrejtë me Hyjnoren, dhe meqenëse njerëzit nuk mund të jetojnë pa Natyrën (por Natyra mund të jetojë pa to), njerëzit duhet të përmbushin disa detyra. Ata duhet të respektojnë Natyrën (të shmangin ndotjen e saj, të shmangin shfrytëzimin e saj pa kufi, etj.), të mishërojnë ligjet natyrore (të jetojnë jetë të shëndetshme, të kujdesen për trupin e tyre fizik, të respektojnë ciklet natyrore, etj.), të mbrojnë kafshët (t’i trajtojnë me mirësi, t’i respektojnë ato, të konsumohen pa i torturuar së koti, siç bëjnë ritet kosher dhe hallall), etj. Të gjitha këto detyra janë të orientuara drejt mbrojtjes së Natyrës në tërësi, por janë edhe mbrojtje të natyrës sonë, sepse përmbushja e tyre kontribuon në të mirën dhe harmoninë më të madhe të Kozmosit.

_ Nuk ka asnjë kontradiktë mes shkencës dhe fesë. Zbulimet shkencore janë “zbulimi” i vetëm i mundshëm në paganizmin europian, sepse zbulimet shkencore thjesht deshifrojnë ligjet natyrore. Matematika, biologjia, fizika, psikanaliza, etj, janë mjete për të njohur, kuptuar dhe identifikuar më mirë Natyrën dhe ligjet e saj. Po kështu, në këtë botëkuptim të gjitha shpikjet respektojnë kufijtë e vendosur nga ligjet natyrore, sepse duke bërë kështu ruan shenjtërinë e saj.

_ Njerëzimi nuk është fokusi i Kozmosit, as nuk është krijuar vetëm për njerëzit. Nuk ka antropocentrizëm, por fokus në Kozmos dhe të mirën e tij më të madhe. Për më tepër, mungesa e antropocentrizmit çon në mohimin e Barazisë. Në të vërtetë, nuk ka barazi në Kozmos, vetëm hierarki. Prandaj, hierarkitë natyrore konsiderohen si baza e shenjtë e jetës, sepse gjithçka merr pjesë në një hierarki: perënditë, shpirtrat, njerëzit, kafshët, bimët, etj.

_ Aristokracia (sundimi i më të mirëve) është organizata më e përsosur shoqërore. Ashtu si pjesa më e lartë e shpirtit duhet të jetë ajo që sundon mbi pjesët e tjera, udhëheqësi i një shoqërie duhet të jetë një mbret i fortë dhe i urtë që sundon mbi klasën e luftëtarëve dhe popullin e thjeshtë, sepse ndarja e shpirtit dhe sistemi i kastës indoeuropiane janë një reflektim mikrokozmik dhe makrokozmik i njëri-tjetrit. Për më tepër, për shkak se virtytet lindin në shpirtrat e njerëzve nga organizimi dhe edukimi i duhur shoqëror, njerëzit e virtytshëm veprojnë për të mirën më të madhe të qyteteve ose shteteve ku jetojnë duke promovuar organizimin e duhur shoqëror.

_ Virtyti është në bazë të së mirës më të madhe dhe të mirës individuale. Ky është një vizion holistik (i kuptuar vetëm si pjesë e tërësisë) i shoqërisë ku fokusi është në të mirën më të madhe të shoqërisë në vend të fokusit për të mirën individuale. Në një shoqëri holistike, individët punojnë për të mirën e shoqërisë dhe përfitojnë nga mbrojtja e shoqërisë në këmbim.

_ Individualizmi nuk ka vend në botëkuptimin e paganizmit europian. Dhe meqenëse shpirtrat janë të pavdekshëm dhe të rimishëruar, kjo i inkurajon të gjithë të kontribuojnë në ndërtimin e një organizimi të duhur shoqëror, nga i cila shpirtrat që po mishërohen dhe ata tashmë të mishëruar mund të përfitojnë duke u edukuar në mënyrën më të virtytshme. Por kthimi i përjetshëm i shpirtrave nuk është një fund në vetvete: çdo mishërim është një shans i ri për të arritur një jetë të virtytshme dhe ndoshta për t’u bashkuar me perënditë në apoteozë, duke i shpëtuar kështu ciklit të jetës dhe vdekjes.

_ Botëkuptimi pagan europian sillet rreth nocionit të nderit. Përmbushja ose jo e detyrës së dikujt rezulton në krenari ose turp, jo faj. Individët e virtytshëm i përmbushin gjithmonë detyrat e tyre siç shihet nga shumë shembuj në Antikitet. Në të vërtetë, mospërmbushja e detyrave tona ndaj perëndive, natyrës, vendit tonë, familjes tonë dhe vetvetes është një veprim i turpshëm, ndërsa e kundërta është e nderuar. Të gjithë heronjtë dhe shpirtrat e virtytshëm kanë qenë të nderuar, prandaj ata kanë arritur apoteozën dhe mbahen mend si shembuj për t’u ndjekur. Dhe famën e pashuar që ata fituan e gëzojnë edhe familja, raca, fisi apo kombi i tyre.

_ Individët janë në gjendje të sakrifikojnë veten për kauza më të mëdha pavarësisht nga rezultati. Në të vërtetë, në rast vdekjeje, shpirti i tyre i pavdekshëm ose do të arrijë apoteozën ose do të rimishërohet në kushte edhe më të mira se ai i mëparshmi për shkak të sakrificës së tyre të nderuar, sepse sakrifikimi për të mirën më të madhe është vepër e virtytshme.

Paganizëm apo Neopaganizëm?

“Shumë nga këta neo-paganë duket se kanë rënë në një kurth të ngritur posaçërisht për ta, shpesh duke përfuduar të mbrojnë dhe t’u dalin para ideve që pak a shumë korrespondojnë me atë paganizëm partikularist të shpikur dhe të lidhur me natyrën, të cilës i mungon drita dhe transhendenca, që ishte krijimi polemik i një keqkuptimi të krishterë të botës pre-kristiane, e cila është e bazuar, shumicën e rasteve, në pak elemente të shpërndara të asaj bote në rënien dhe devolucionin e saj.” _Julius Evola

“Më mirë mos u lut, po qe se dhuratat janë shumë të mëdha; nëse e mat dhuratën tënde, Më mirë mos jep asnjë, sesa një sakrificë shumë të madhe.” _Havamal

Ky dallim midis Paganizmit Europian dhe Neopaganizmit është veçanërisht i rëndësishëm për t’u bërë, sepse një nga këto pretendon të jetë si tjetri ndërkohë që nuk është. Megjithëse Neopaganizmi ndan me Paganizmin Europian një refuzim të vlerave dhe dogmave monoteiste, Neopaganizmi karakterizohet nga një botëkuptim më panteist, në të cilin gjithçka në Natyrë është hyjnore. Prandaj diskursi i tij është i mbushur me referenca ekologjike dhe universaliste. Për të mos përmendur që “tradita” ku ajo fokusohet është krijuar nga e para dhe është një përzierje e kulturave të ndryshme që nuk kanë lidhje dhe se mënyra e adhurimit është një kopje e praktikave abrahamike (sepse ato e kanë rrënjën në botëkuptimin abrahamik.)

Nga ana tjetër, Paganizmi Europian i referohet një panteoni, ka një botëkuptim monist ose panenteist, bazohet në teologjinë neoplatonike dhe fokusohet në një traditë kulturore specifike europiane si dhe në mbrojtjen e identiteteve etnike europiane të kuptuara si një shprehje lokale të një tradite më të gjerë indoeuropiane. Dhe së fundi, Paganizmi Europian bazohet në historik, rigorozitet, saktësi dhe kërkime serioze.

Pra, neopaganizmi dhe format e tij të ndryshme mund të njihen direkt nga orientimi i tyre panteist si edhe nga qëndrimi dhe frymëzimi i tyre i vazhdueshëm abrahamik në praktika. Për shkak të Neopaganizmit, shumë njerëz e lidhin gabimisht paganizmin me panteizmin. Por panteizmi është vetëm një mënyrë tjetër për të përfunduar në ateizëm, sepse pa dallime midis të shenjtës dhe profanes, shenjtërisë i humbasin specifikat e veta dhe zbehet. Prandaj Neopaganizmi gjithmonë vazhdon të jetë i pajtueshëm me shoqërinë konsumeriste.

Përfundim

Si përfundim, ilirizmi mund të përshkruhet si një monizëm politeist, pasi realiteti material i ndërthurur në brendësi me realitetin shpirtëror e si pasqyrim i tij, kërkon të arrijë Pax Deorum, në shqip do të ishte të Lidhësh Besën me Perenditë, dhe ta ruajë atë duke nderuar 12 Zotat e Lartë dhe duke kremtuar traditat shqiptare në të njëjtën kohë. Ilirizmi promovon jetën e virtytshme për komunitetin dhe individët (jo në kuptimin e krishterë, por më shumë në kuptimin romak virtu [burrni]), respekt ndaj Natyrës, ligjeve të saj dhe rendit të shenjtë kozmik dhe mbrojtjen e identitetit shqiptar, sepse ilirizmi dhe Shpirti shqiptar në rrënjë të identitetit tonë janë një dhe i njëjti. Për më tepër, paganizmi europian dhe ilirizmi ndajnë një botëkuptim të përbashkët, sepse ilirizmi është shprehja shqiptare e traditës pagane europiane.

About Albanian Pagan

(English)

Today instead of missing the point by celebrating our religious tolerance or deny that there is any problem to begin with, a courageous attitude must recognise the existence of a problem with the religions present in Albania. They had endlessly threatened Albanian identity and have opened the way for various Globalism, spiritual or material, to prey upon our nation. Although the religion the Albanian converted to was just a way to avoid total exterminated by the Ottomans, it is now used as a Trojan horse to erase our identity. Conversion to another of the religions present in Albania would be equally problematic and would change nothing: Albania’s identity would still be threatened by a universalist religion regarding national identities as nothing good. One must admit that the nefarious effects of these religions are a result of their Abrahamic origins.

Indeed, Christianity and Islam are both are of foreign non-European origin, both promote equality and anthropocentrism, both erase national identities and impose the (spiritual) Globalism of the community of believers, both have values at odds with the Albanian spirit (this is why both have tried to supress the Kanun of Leke Dukagjin, and still try to), both disdain Albanian land, history and traditions and regard instead as the holy land, holy history and holy traditions some far away places and peoples and customs from far away in the Middle Eastern desert, both have divided Albanians and Europeans between themselves, etc. To survive one must forsake these religions. But the human mind cannot be devoid of spirituality, forgetting this would be repeating the same mistakes as Enver Hoxha. The only solution for Albanians and Europeans alike is to reach their deepest roots, to drink anew at the source of their identity in order to rediscover their past, to reconnect with their ancestors’ sacred flame and thus reignite our sacred fireplaces.

This sacred flame is Paganism, the religion of our ancestors prior to their forced conversions to Islam and Christianity. By returning to it we do great honour to our forefathers, regardless if they were officially Muslims or Christians: they were pagans in fact as long as they safeguarded the Albanian tradition and incarnated its Spirit. Thus, only paganism can be regarded as a fitting religious tradition in harmony with the Albanian spirit. Some might argue that there is a lack of historical sources for Albanian Paganism, but this does not trouble us. Indeed, our pagan spirituality was visible in our people despite their conversions to Abrahamic faiths until recently and it only needs further clarification to stop being unconscious. Moreover, thanks to other European traditions expressing the same truth as Albanian Paganism some theological voids can be filled.

This work is a presentation of Albanian Paganism and of European Paganism as well. The two parts are at the same time complementary and independent, and thus the reader can read them as he wishes. However, this work is intended to present to the general Albanian audience, living in Albania or not, the importance of paganism for our identity. Hence why the various sections are questions and why the Albanian case in mentioned throughout this work, even in the more general second part. Moreover, Pagan Shqiptar and its aims are presented, and for the first time a quick overview of the ideal model animating Pagan Shqiptar summed up in the title of the first part. As for the second, although a general presentation of European Paganism for Albanians it also provides the core values Pagan Shqiptar revolves around and present in its ideal model displayed here.

Part 1:

The union of Apolonia with Albanopolis.

What is Pagan Shqiptar?

“It seems that some men return to their past, so that new forces might arise for the reconquest.” _Julius Evola

“A worldview, more than an individual thing, proceeds from a tradition; it is the organic effect of forces to which a given type of culture owes its form; at the same time, a parte subjectedecti, it manifests itself as a kind of inner race, as something elementary and existentially spiritual.” _Julius Evola

Pagan Shqiptar is an offspring of the Albanian Third Position (ATP) promoting the importance of a spirituality coherent with a worldview where nation and religion do not oppose but are the same reality. Indeed, everything is upside down in a world which thinks religions allowing converts of any races and genders are compatible with the expression and celebration of ethnic identities. Only a conception rooted in Tradition, and especially in the European Pagan Tradition, can provide a solid basis for the worldview in which nation and religion are one.

Christianity and Islam, the Abrahamic religions present in Albania, on the other hand fail to accomplish such a thing. But Christianity and Islam are also a corrosive poison threatening ethnic identities and cultures, this is stated clearly in their doctrines regardless of what naïve believers claim. Indeed, Abraham is an example for Christian and Muslim believers to be rootless individuals having contempt for their fatherlands, their parents, and their possessions. Love of one’s people or nation has no place in such a worldview. The problems with Christianity and Islam continue when one focuses on their doctrines which are anti Traditional in their essence and counter initiatory in their tenets. 

So, far from being a religious community, Pagan Shqiptar is a “school of pagan thoughts” aiming to promote and extent the pagan worldview and philosophy, both based on our specific cultural tradition, on our ethnic identity, and on historical research, among Albanians living abroad or not. Pagan Shqiptar, following Julius Evola’s advices from Imperialismo Pagano, provides critical and historical studies on the essence of Abrahamic religions on the one hand, and on the other hand promotes studies and research exploring Albanian Paganism, its connections with the Indo-European tradition and European Paganism, as well as studies on the spiritual side and metaphysic nature of European Paganism, all from the perspective of Albanians pagans. Albanians displayed a very pagan spirit until recently, even those who were officially Muslims or Christians did so, and Pagan Shqiptar’s mission is to make them embrace fully the pagan spirit they bear for so long.

Why Pagan Shqiptar?

“Spiritually, we are all Semites.” _ Pope Pius XI

“Of the even more remote and reserved folk of Plava […] –who have driven away more than one Turkish Governor and troops– it is said they part derive from […] others, who are “very impudent and defiant,” are “very, very old,” and a long time ago were called Pagani.” _Edith Durham

“Pagan” is more than a mere usage of a Latin loanword found in modern Albanian (while ancient Albanian used “pëgaj”). Among other reasons, Pagan Shqiptar’s name refers to one of the oldest tribes of Northern Albania according to Edith Durham in her book High Albania. The word pagan describes those living in the countryside and still worshipping the ancient Gods, and this is analogous to the way we designate our Highlanders (Malësor) by referring to their natural habitat (the mountains) where they safeguarded Albanian traditions and identity for centuries. So, Pagan Shqiptar’s name refers also to the similar concept encompassing the words “Pagan” and “Malësor”: an identity and tradition surviving in a specific land against all odds.

Only Paganism can harmoniously unite nation and religion, sacralise the State and offer to a specific ethnic identity a compatible religious expression. Moreover, individuals viewing religions as flavours to select according to their personal tastes or as a freedom granted by God are fools (or they look for a way to further their personal interests). In fact, our spiritual identity should be in harmony with our physical race, and not a mass market product to consume according to our desire: only Globalists say overwise. Thus, being an Albanian pagan means being fully Albanian, in body, mind and spirit whereas being a Christian or Muslim Albanian means belonging to the Albanian nation physically, but to the Semitic race in mind and spirit. These contradictions are at the root of many identity troubles, and it is better to fully embrace one’s identity than to live a schizophrenic life.

Every European and every Albanian deep down is a pagan, hence why there is no “conversion” to paganism. Being a pagan simply means being yourself, being a part of your own tradition and honouring your own identity. Why would it be possible to change religion but not nationality? Unlike what some pretend, Pagan Shqiptar declares that it is impossible to change nationality or religion because they are the same. Only mixing -ethnic, spiritual or both- expels someone from his nationality, from his pagan tradition, or from both.

What is the ancient religion of Albanians?

“The people, said the priest, still hold many pagan beliefs of which they will not talk.” _ Edith Durham

“Everyone is a pagan, really: somebody pushes you; you push him back.” _ Jonathan Bowden

“When paganism is so ingrained in the soul of a people that has not yet sunk headlong into the basin of European civilization, it seems to this people that he can change religions more easily, because these do not uproot the superstitions with which he has closely connected his worldview, his family and social life.”_Jakov Milaj

Similar to the religions of ancient Indo-European peoples like the Romans, the Celts, the Hellenes, the Germans, the Nordics, the Slavs, the Thracians, the Baltic peoples, etc, ancient Albanians’ religion was part of the Indo-European spirituality. More precisely, Albanian paganism was the Albanian expression of European Paganism (the branch of Indo-European spirituality based in Europe, while the other branch is based in India).

Even though paganism broadly speaking was the religion of our forefathers, we can say more precisely that the specific paganism practiced by our ancestors, and which we call Albanian Paganism, was very close to the religions of classical Antiquity and shared a common worldview with them. This can be deduced by the folk beliefs of Albanians (which do not differ from the general Indo-European ones), by the stress put on heroism and by the lack of overarching myths recalling early Roman stress on numen, it is also visible in the private cult of the family very reminiscent of the Hellenic or Roman religions (cult of the private sacred hearth, of the genius linked to a tribe, a family, an individuals or a soil and represented as a snake, cult of the ancestors and of the visiting ancestors/gods, etc), not to mention aniconism and the mainly outdoor religious practice like in ancient Epirus and ancient Macedonia (this practice survives in the pilgrimage to Mount Tomorr, Albania’s own Olympus), and the Albanian sacred calendar’s main festivities corresponding to the key moments of Nature’s cycle as in the calendars from other European Pagan traditions.

All these elements, and many more, are features of Albanian Paganism and define it, but Albanian Paganism should not be confused with Illyrian, Thracian or Dardanian Paganism. Indeed, what we call Albanian Paganism refers to the elements of our ancestors’ ethnic faith which survived Christianization, and which were visible in folk beliefs, practice, and tradition. Hence why for us our Highlanders (Malësor) were in fact pagans because the Albanian Tradition and Spirit they preserved and incarnated came from Albanian Paganism.

Because Albania was at a crossroad of the ancient world, various local expressions of European Paganism met and influenced the formation of Albanian Paganism. So, in other words Albanian Paganism is the ultimate form the religion of our ancestors found itself in just prior to their Christianisation (around 300-500 CE). What our people safeguarded as the Albanian Spirit was the sanctified worldview (expressed in our culture, tradition, and spirit) of Albanian Paganism. Of course, Albanian Paganism shares elements with neighbouring expressions of European Paganism, resulting both from mutual influences and common ancestry. But far from being something strange, this was usual in the ancient world: for example, Romans were inspired from the Hellenic pantheon and adopted many elements from various other European Pagan religions.

What are the deities of ancient Albanians?

“This divinity of Pagans or Gentiles [Jupiter] was called Hy, Zojës, Ejt, Gjues by Albanians” _Shtjefen Gjeçovi

“Therefore, we expect Albanian mythology to be very syncretic. We can talk about allogenic layers along an easily recognizable axis: the cult of the race’s genius or spirit.”  _ Arshi Pipa

To find the pantheon of Albanian Paganism one must search for the ethnogenesis of the Albanian people or at least for the proto-Albanian speakers, and this would lead us too far. Nevertheless, even though the most probable theory points to a Dardanian origin for proto-Albanians and proto-Albanian language, and even though there was a common ethnic identity between Dardanians and some Illyrian tribes (but not with all), the biggest problem remains the lack of sources concerning Dardano-Illyrians. But instead of an unending quest for the earliest form of Albanian Paganism (and since Albanian Paganism has retained many original elements from Proto-Indo-European religions this quest would truly be unending, although fascinating) a good option should be to focus on the most probable Gods honoured by our ancestors.

Since Albania was a crossroad in Antiquity, various pagan pantheons may have been the early form of our forefathers’ ancient paganism. So, Illyrian, Dardanian, Thracian, Dacian, Messapian, Brygian (and thus Phrygian), Moesian (and thus Mysian), Paeonian, Pelasgian, etc, are all candidates as ancestors of Albanian Paganism (not to mention the cases of ancient Epirus and ancient Macedonia with their Paleo-Balkanic elements, and perhaps even Minoan and Mycenaean should be more investigated). So, a choice between these various pantheons should be made:

1) Hellenic gods like Apollon, Athena, Artemis, Aphrodite, Asclepius, Dionysus, the Dioscuri, Zeus, Hades, Hermes, Hygeia, Gaia, Pan, Poseidon, Nymphs, and Heracles whose sanctuaries were present in our fatherland during Antiquity.

2) Roman Gods, since our days of the week are dedicated to Mars, Mercury, Sol, Luna, and Saturn 

3) Dardanian gods, among the few we know thanks to archaeological and epigraphic findings, like Dea dardanica (the Dardanian goddess), Andin, etc.

4) The Illyrian pantheon, imperfectly known with gods like Medaur, Vidas, Armati, Korroti, Dei-pátrous, Thana, Bindi etc.

5) Thracian deities, like Zebelshurdos for example, should mentioned as well although not very well known.

Because Gods of some pantheons were honoured by people professing another, it is difficult to decide which pantheon harmonises best with the Albanian Spirit. But the focus on ancient peoples displaying a spirit similar to the Albanian one can provide an excellent inspiration and these ancient people can be regarded as our spiritual forefathers. So, to harmonise a proper pantheon with the Albanian spirit and avoid the formation of a mish mashed one, the only solution is to reconnect with the form Albanian Paganism had just prior to the Christianization of our ancestors. And This means to focus solely on the deities honoured in the territory of our fatherland during Antiquity and known as Illyris.

What is Illyris?

“Within Illyris the people to the north of the Shkumbi valley […] were remarkably conservative in their practices […] until the beginning of the Hellenistic period.” _Nicholas G. L. Hammond

“The brave Epirotes, the Albanians of Antiquity, […]” _ Theodore Mommsen

“Our elders were the Epirotes from whence Pyrrhus himself came forth, the might of whom the Romans could barely withstand. Those very Epirotes whom with their weapons set forth and conquered Taranto and much of Italy. And since you proclaim Albania a part of Macedonia, you grant also then, our elders as nobles who went as far as India under Alexander the Great, defeating all the people that came before them with great ease.” _ Skanderbeg

Illyris is a geographical term used by ancient and modern authors and covering a territory encompassing the area of northern and central Albania down to the mouth of the Aous river (nowadays known Vjosa river). This territory in Hellenistic times seems to have extended up to the Drilon (today Drin river) from the city of Byllis and was later known during the Roman era as the province of Novus Epirus.

Illyris was regarding a distinct region, almost apart from the rest of Illyria (the territory following the eastern shore of the Adriatic Sea). In the area of Illyris, economic and social developments like urbanization were very advanced compared to the rest of Illyria, a unique culture harmonizing various elements was formed and spread toward Dardania, and only on Illyris’ soil did the most important Illyrian and Dardanian States blossom. Hence why the area of Illyris was more praised than the rest of Illyria, as if it had not so much to do with the too backward places further north. Moreover, Proto-Albanians speakers are attested in the area of Illyris/province of Novus Epirus throughout the centuries (although their cradle seems to be Dardania), and therefore took part in this unique culture. This is best exemplified by Taulantian king Glaucias’ adoption of king Pyrrhus of Epirus: here we have on the one hand the Taulantians (related to the proto Albanians) and on the other the prince of the Epirotes, highlighted by Theodore Mommsen as Albanians’ spiritual forefathers.

So, we can say that the paganism widespread in Illyris is the model in which the Albanian Paganism promoted by Pagan Shqiptar should be rooted in. Indeed, in Illyris our ancestors practiced their pagan religion through centuries until it acquired its final form: the one we know as Albanian Paganism, which survived Christianization and is inseparable from the Albanian spirit. Thus, Illyris is turned by Pagan Shqiptar from a geographic notion to a geo-cultural concept to reigniting Albanian Paganism in the form of Illyriscism, which perfectly does justice to our ancestors’ ethnic religion and finally provides a canvas to Albanian Paganism.

What is Illyriscism?

“Then it was indeed to Zeus, under this so thin disguise, that the people of southern Albania still paid their homage.” _Ronald Matthews

“It is probable also that Zeus was worshipped on Mt Tomori near Berat, to judge from the sacred character of that mountain and from certain cult-usages reported by recent travellers.” _ Arthur B. Cook

Illyriscism is the name of the type of Albanian Paganism promoted by Pagan Shqiptar and rooted in historical research and in the ever-living paganism of the Albanian Spirit, expressed in various forms. Thus, Illyriscism, far from fantasies and amateurism, reconnects Albanians with their proper ethnic religion and with their European identity.

The pantheon Illyriscism recognises as its own is based on the 12 classical Gods honoured during Antiquity in the area of Illyris/Novus Epirus, known to us through various sources (archaeological, epigraphic, textual, etc), and thus most likely to have been by our Proto-Albanian ancestors themselves. Furthermore, Illyriscism encourages on the private level the ongoing practice of Albanian traditions originating clearly in Albanian Paganism (like festivities such as Buzmi or Paraardhesit for example, pilgrimages on holy sites like Mount Tomorr or Apolonia’s ancient sanctuaries, honouring our heroes and ancestors, etc). Thus, one can say that the folk beliefs and traditions of Albanian Paganism are the foundation stone of Illyriscism, the pantheon of the Gods honoured historically in Illyris is its summit, and Illyriscism’s adoption of Neoplatonism as its theology cements everything together. This cohabitation is not unusual since it is attested in various European peoples: for example, Romans had their own specific Latin traditions, but their pantheon was inspired by the Hellenic one.

Although it is possible to distinguish some ancient Gods behind characters from Albanian folklore (for example, behind Muji and Halil it is possible to recognise the Dioscuri, the divine twins) it is almost impossible to know their original names. Anyway, what is most important is to honour the same Gods as our ancestors, regardless of the name used. However, Illyriscism honours the Gods of Illyris under their Albanian names. This is far from being an obligation, but the few surviving names of Albanian Paganism’s deities harmonise very well with the 12 classical Gods’ names. If not, other possibilities are left.

Therefore, the 12 Gods of Illyriscism are: Zis/Zojzi (Zeus/Jupiter), Redon (Poseidon/Neptun), Enji (Vulcan/Hephaestus), Dhemotra (Demeter/Ceres), Zoja (Hera/Junon), Zana (Diana/Artemis), Apolon, Afërdita or Prende (Aphrodite/Venus), Merkuri (Hermes); Nena e Vatres/Votra (Vesta/Hestia), Virgjinesha or Burrnesha (Minerva/Athena), and Perendi (Mars/Ares).

The Albanian names of the Gods are used even today sometimes, hence why they correspond well to the 12 high Gods, whereas the names of Illyrian deities like Medaur or Bindi are unknown and did not survive among Albanians. However, according to the Neoplatonic theology, the 12 high Gods overlook the world and other Gods subsist in them. Therefore, Illyriscism does not condemn anyone from honouring lesser known deities like Medaur or Andin. Illyriscism only asks for discipline, respect of tradition and of the divine hierarchy. This is exemplified in the way Illyriscism combines the homages to the 12 Gods and the perpetuation of Albanian folk beliefs, celebrations, tradition, and therefore of the Albanian Spirit and identity. This can be sum up as the union of Apollonia and Albanopolis.

What is the aim of Illyriscism?

Beside the great “currents” of the world there are still individuals who are rooted in terra firma. Generally speaking, they are unknown people who shun the spotlight of modern popularity and culture. They live on spiritual heights; they do not belong to this world. Though they are scattered over the earth and often ignorant of each other’s existence, they are united by an invisible bond and form an unbreakable chain in the traditional spirit. This nucleus does not act: it only exercises the function to which the symbolism of the “perennial fire” corresponded. By virtue of these people, Tradition is present despite all; the flame bums invisibly and something still connects the world to the superworld.” _ Julius Evola

“It is the worldview which, beyond cultures, must unite and divide by tracing the insurmountable boundaries of the soul.” _Julius Evola

The aim of Illyriscism is to offer to Albanians their own historically attested branch of Paganism, a valid religious system incarnating their own identity and traditions. By promoting Illyriscism, Pagan Shqiptar wishes to make Albanians rediscover their own ethnic faith, reinvigorate their identity far from Abrahamic poison and reconnect with the wider Indo-European family Albanians belong to. Therefore, Pagan Shqiptar tries to clear Albanians’ minds to help them perceived Illyriscism as the soul of the Albanian tradition, and to finally be aware of the Abrahamic danger for their identity.

Illyriscism’s pretention is to be a religious system and worldview far more suited to the Albanian spirit than Christianity and Islam. Moreover, only Illyriscism can reordered harmoniously the race, the mind and the spirit of Albanians to prevent them from falling prey to non-European predations. Indeed, only Illyriscism can sacralise the Albanian identity, tradition and spirit. Illyriscism’s models are the ancient city of Apolonia and Albanopolis: a well governed city enjoying the Providence of the Gods, honouring the Gods and living in harmony with the Cosmic order on the one hand, and on the other a city which gave Albanians their identity, tradition, and spirit. In other words, Illyriscism wishes to spiritually reunite these cities and open the way to a new Pax Deorum [lidh Bese me Perendit].

Of course, Pagan Shqiptar regards Illyriscism as the religious twin of the Traditional Albanian State promoted by ATP: they are in fact the same reality, as truly traditional States have a sacred dimension. Likewise, the Traditional Albanian State enjoys both a spiritual and political dignity so much so that those belonging to it cannot refer to any other immanent spiritual reality except to the Albanian Traditional State, with at its core the pagan Albanian worldview known as Illyriscism. Thus, Illyriscism is the Albanian tradition, and the Albanian tradition is not compatible with Christianity or Islam but with Illyriscism only.

Part 2:

Paganism and the pagan worldview explained to Albanians

What does paganism mean?

“Those among us who will accept to be the disciples of our race’s true masters will soon enter in this Aryan worldview with the feeling of reclaiming the birth right that has been unjustly refused to them.” _ H. S. Chamberlain

Paganism is the word now used in almost every European language, including Albanian, to designate the ancient faith of Europe. This word derives from the word pagan which originates from the Latin word “pagus”, originally meaning district or country, and latter Christians used its variation “paganus” to designate those practicing the ancient religions.

Ancient European religions did not have any specific names: ancient peoples called them either “Tradition” or “our religion”, but often they underlined the ethnic nature of these faiths by mentioning them as “the Roman religion”, “The Celtic religion” etc. Jews and Christians have as well underlined the ethnic features of ancient European religions by calling “gentile” or “ἐθνικοί” (from Latin “gentiles” andGreek “ἔθνος” both meaning tribe, race or nation) non-Jews or non-Christians. Thus, those not practicing Christianity or Judaism were regarded as practicing their ethnic religions and as having a proper ethnic faith and identity unlike Christians, and different from Jews. As for Muslims they use the Arabic word mushrik (meaning idolater) to condemn pagans by stressing their polytheism because Muslims first defined themselves in reaction from polytheistic Semites.

Even though some regard the word pagan as a pejorative denomination used by monotheistic faiths to belittle polytheistic religions, this word is the one used by most Europeans to label themselves as a people whose spirituality does not belong to or share anything with the doctrines and the worldview of Abrahamic religions: Judaism, Christianity and Islam.

So, Paganism designates the religious tradition of our ancient European forefathers, and also the religious practice of anyone following a natural or ethnic religion instead of an Abrahamic one. Even though each ancient European religion had its specificities, they all shared a common worldview, a common identity, a common spirituality and a common expression of it. Therefore, European Paganism is a very handful concept to finally gather under one common denomination ancient European polytheistic religions and express their shared core essence. And of course, the Albanian pagan spirituality partakes to the great family of European Paganism.

What is European Paganism?

“Things modern men regard as inert were regarded by our ancestors as full of living forces, and these hidden forces were called Gods” _ Louis Menard

“For they say, that the Demiurgus is the common father and king of all things, and that to other nations he has distributed Gods, who are the prefects of nations, and the curators of cities, each of which governs his own allotment, in an appropriate manner. For since in the father all things are perfect, and all things are one, but in the natures distributed from him, a different power has dominion in a different divinity, hence Mars presides over the warlike concerns of nations; Minerva over the same concerns in conjunction with wisdom; but Hermes over such as rather pertain to sagacity than bold undertakings; and thus the nations which are governed by the several divinities follow the essence of their presiding Gods.” _ Emperor Julian

European Paganism is the natural or ethnic religion of our ancestors prior to their forced conversions to Islam and Christianity. As such, European Paganism did not have any beginning in time and so is antithetical to Abrahamic monotheism which were all invented at one point or another in history.

The ancient religions of the Romans, Celts, Hellenes, Germans, Nordics, Slavs, Thracians, Illyrians, etc are various local expressions of European Paganism, and each one sacralised its own heroes, blood and land. Moreover, European Paganism is always in conformity with Nature and with its laws regarded as sacred. Thus, it defends the natural order and is full of piety for the Cosmos as a whole. Moreover, European Paganism recognises that the Divine is present everywhere and therefore honours it under its various forms according to the proper hierarchy established.

Only European Paganism can be regarded as a fitting religious tradition in harmony with the Albanian spirit. Indeed, European Paganism values Albanian land as holy and the Albanian spirit as sacred, it values Albanians’ ancestors and heroes as worthy of honour, etc. Furthermore, Albanian paganism offers us a way to reconnect with our European identity and value it as a local expression of a wider Indo-European one which encompasses the religious dimension as well.

What does polytheism mean?

“The God whose oracle is at Delphi neither reveals nor conceals but gives a sign.” _Heraclitus

“Gods are not the result of an invention, of our spirit’s creation, or mere representations. They result from an experience.” _ Walter F. Otto

Polytheism is the word used to designate the fact of honouring many Gods, and European Paganism does indeed honour many Gods and Goddesses. Nature, being Divine itself, is full of deities all worthy of worship but not in an anarchic way, only according to the divine hierarchy. The higher Gods are celestial (Ouranian or Olympic), the lesser ones are earthly (Telluric or Chthonic) but they are complementary. Among the higher Gods 6 are males and 6 females, and they all work in prefect harmony to maintain the Cosmic order. Thus, the Natural laws can be regarded as reflecting the perfect Cosmic order resulting from the Gods’ harmonic activities and relations.

The Gods’ reality is perceived through an experience, through a knowledge and not through revelation. Gods are real, not mere metaphors, but even though they transcend the material world they shape it, and thus their goodness is present everywhere. Hence believing or not in them is equally meaningless, instead one should acknowledge their visible presence. For example, although the Sun is not a God, the divine part within it can be regarded as the Sun god’s presence and honoured as it ought to be. So, just like a sunray is not the Sun but belongs nonetheless to it, everything has a divine part connecting to the Gods but are far from being Gods themselves. The divine is not separated from matter: one can say it is “hiding” in plain sight, and so the divine parts indicating the Gods’ presence in the world are visible signs grasped by those with the correct worldview. And this worldview which enables to know the Gods comes before any judgment, opinion, penchant, reason or demonstration because it is linked to our very essence. After that, by honouring the Gods and interacting with them it is possible to better feel, know and reach the divine.

Usually, polytheism is opposed to monotheism. Among Abrahamic religions, Islam has especially stressed the worship of one God and defines non-Muslims as polytheists. But contrary to what Abrahamic propaganda states, European Paganism never promoted “hard polytheism”, instead it was always aware that unity precedes multiplicity: hence why in many pantheons there is a “Father of the Gods” or a “Father of all” (for example, the Allvater) to indicate the source from which the Gods originate. This God of the Gods is called in the pagan Neoplatonic theology “The One” or “The First Cause”. Although the Gods are united with the First Cause, they are not mere attributes of the First Cause and the First Cause is distinct from them just like trees in a forest are rooted to earth but the earth remains distinct from the trees even though it contains each one of them.

There is no gap between the First Cause and us, but a hierarchy of divine beings from high Gods to lesser Gods, to geniuses and spirts, etc. Therefore, the Cosmos can be compared to an army: one great body without hierarchical gaps in which everyone, from the general to the soldiers, exist in their distinct individuality while partaking in a greater unity. And even though one knows there is a general (the Divine) that has ordered everything, one must nonetheless honour the various officers (the various divine beings) as they ought to be. Likewise, different peoples are led by different Gods according to their nature and ability to know the divine.

To sum up, European polytheists acknowledge the multiplicity and reality of Gods. Gods are always good, always in harmony between them and always united with the First Cause. European polytheists perceive the reflection of the Gods’ harmonic activities in the world, they feel the Gods’ presence within the world and grasp the Gods’ visible signs throughout Nature, thus acknowledging the presence of the divine within it. Hence why European polytheists honour the Gods as they ought to, and this should also be the duty of Albanian polytheists.

Why not stick to Abrahamic religions?

“Man is a rope stretched between the animal and the Superman—a rope over an abyss.  It is a dangerous crossing, a dangerous wayfaring, a dangerous looking-back, a dangerous trembling and halting.” _ Friedrich Nietzsche

“This – is now my way: where is yours?” _ Friedrich Nietzsche

Unfortunately, because Abrahamic religions have established a monopoly over the religious field by crushing our native religious traditions many people believe that the choice left for them is between Christianity or Islam, in their various forms and sects. But the religions of the “people of the Book” have proven very destructive for the European spirit, including the Albanian one. Abrahamic religions have constantly been defaming European Paganism, attributing to it the absurdities of Semitic paganism (for all pagan religions, despite superficial similarities, are not equal), which betrays the lack of understanding (and thus the alien nature) of Christianity and Islam toward our tradition and their contempt for our identity.

Because of Christianity and Islam, Albanians and Europeans are facing quite similar troubles today: materialism, excessive greed, loss of identity, individualism, dissolution of the family unit, growing spiritual void, meaninglessness of life, depression, worldwide pollution, low birth rates, etc. After an almost two-century long decline, Abrahamic religions are achieving the triumph of the total nihilism Nietzsche predicted. Moreover, Nietzsche has also perfectly expressed that all the priests or imams of the Abrahamic religions try to fool people: by making people believe in their God they want people to believe in them, by making people bow before God in fact they want people to bow before them. This is exactly what is happening today when most regard Jews as elder brothers in faith, when most bow before non-European Muslims and kiss non-European Christian priests’ hands: and all this is also visible in Albania.

Although the religion the Albanians converted to was just a way to avoid being completely exterminated by the Ottomans, it has now terrible consequences our ancestors could not have foreseen. The religion most Albanians converted to now ties our country to an alien lot with whom Albanians share nothing: no common tradition, no common language, no common history, no common geography, no common culture, etc. But now it is even worse since this religion functions as a Trojan horse for foreign influences that threat our identity and spirit. Thus, many of our compatriots share nothing in common with us, except the Albanian language, since they do not identify as Albanians anymore, but as something else because of their faith.

The Abrahamic religions’ track record is catastrophic. All European countries display the same symptoms of a same illness, and conversion to another Abrahamic religion would be equally problematic for Albanians or Europeans. The nefarious effects of these religions originate in their Abrahamic identity and are the logical conclusions of a Semitic worldview imposed on European peoples. Therefore, anyone who drinks from the Abrahamic spring drinks in fact from a poisoned well.

What is wrong with Abrahamic religions?

“The modern world is full of the old Christian virtues gone mad.” _ C. K. Chesterton

“The Gospel outside the Church is poison” _ Joseph de Maistre

“My mother offered me her milk without any conditions, she was more generous than your god.” _Widukind of Saxony

Almost everything is wrong within Abrahamic religions because these religions were born in the Middle Eastern desert and were not tailored for the European or Albanian mind, thus leading the non-Semitic societies adopting them to disasters.

According to the Abrahamic religions’ worldview time is linear (going from an initial beginning called Genesis to a final end called Apocalypse), there is only one God, all humans are equal and children of the first couple, God will judge humans because they have committed an original sin, God will send a redeemer to save his children, the holy land is located in the Middle East, the sacred history revolves around Semitic peoples, Semitic traditions and languages are at the roots of the liturgy and religious practices, the religion revolves around a holy book more or less revelated which contains the only truth without which no one can save his soul, anybody can convert regardless of gender or race, coherent converts erase their ethnic identity after conversion to enter the community of believers, God has directly created the world for humans but is separated from his creation, etc.

From this worldview sprang materialism and bourgeois mentality (since there is only one life one must enjoy it and seek comfort above all), atheism (denying the existence of many Gods precedes denying the existence of any God), all the political movements pushing for equality (from Communism to feminism to the negation of biological genders) which destroy healthy hierarchies and promote undifferentiation instead, slave mentality (the Abrahamic God orders and forbids, punishes and rewards, demands exclusive worship), apathy and inability to take care of ourselves or face our destiny, contempt for our homelands as well as for our peoples’ identities and traditions, fanaticism and blind faith, Globalism, anthropocentrism (leading to individualism), etc.

So, Christianity and Islam are today a threat to the Albanian spirit because both are of foreign non-European origins, both hold equalitarian views, both deny national identities leading thus to (spiritual) Globalism, both promote values contradicting the Albanian spirit, both regard Albanian land, history and traditions as worthless and praise instead foreign lands as holy places and foreign history and traditions as holy, both have brought endless divisions among Albanians and Europeans, etc. Thus, whether in a religious or secularised form, the Abrahamic worldview under the disguise of love and charity has been a time bomb destroying almost all aspects of our identity. It is time to part away from it before it is too late.

Is Paganism Satanism?

“Such a polemical procedure lead, in particular, to the characterization of whatever had preceded Christendom, and was hence non-Christian, as necessarily anti-Christian.” _ Julius Evola

Because the Abrahamic religions have always labelled their enemies as devilish or as working for the devil, some people mistake European Paganism with Satanism (the worship of the Devil). Of course, no coherent European pagan does so, and those who pretend to do so are not really European pagans since this attitude shows that they still uphold an Abrahamic worldview.

There is no association whatsoever possible between Satanism and European Paganism. Indeed, European Paganism regards the world as a harmonious spiritual and material unity, led by Gods and Goddesses and filled with spiritual forces working together for the greater good of the Cosmos. Instead of blind belief, moral good vs evil and their endless battle, opposition to other cults and fear of the afterlife, European Paganism was based on rituals, knowledge, virtuous life, peaceful relations with the Gods and philosophy. On the other hand, the Abrahamic dichotomy between Good and Evil, between the creator and the creature, between the absolute separation of the spiritual and material realms, the logic of reward and punishments, etc, are furthered in one way or another within Satanism and the cult of Satan.

Thus, European Paganism has nothing in common with Satanism and knows no character like Satan. It is only because of Abrahamic propaganda regarding anything non-Jewish, non-Christian or non-Muslim as evil that Paganism has some bad reputation among misinformed people. Only fools can keep mistaking a European spirituality with an Abrahamic concept like Satanism.

Why not atheism or agnosticism?

“Many people choose atheism for one reason: to stop feeling constantly watched” _Alan Watts

Atheism is the belief that there is no god whatsoever, while agnosticism means that one does not know if God exists or not. Both are the result of the Abrahamic worldview and thus should be rejected.

Indeed, the Abrahamic worldview by pretending that God has created the world ex nihilo creates an unbridgeable gap between the material world from the spiritual world. And by doing so the Abrahamic worldview has been breeding atheism for centuries. Ancient Romans understood this and rightly accused Christians of promoting atheism (not to mention Christians’ negation of all Gods except one being a first step toward denying the existence of any god). Moreover, the stress put on the belief in God by Abrahamic religions (so in the belief of something absolutely separated from the world, that exists in another realm that has nothing to do with this one) leads by reaction to a conflicting and sterile dichotomy between belief and non-belief. As for agnostics, even though they see through the problems of Abrahamic religions they are disorientated because most of our native traditions and spiritualities have been destroyed by Abrahamic religions, and so people profess agnosticism as a default position due to the apparent impossibility to reconnect with their own tradition.

Thus, atheists and believers in the Abrahamic God are two sides of the same coin. The stupid way of atheism is therefore far from being a satisfactory answer, but many people have to go through it because of the Abrahamic mess. As for agnostics, although they rightly disbelieve Abrahamic nonsense, for most they still fall for its worldview. This at least is a healthier attitude as it recognises the need of a spiritual worldview (although the inability to select one remains). Indeed, the human mind is hardwired for the religious, and erasing a religion without something to fill the void would be foolishness. Hence why we promote European Paganism for Europeans and Albanians.

What are the dogmas of European Paganism?

“The whole cosmos is a manuscript […] Read this opened book, this revelation of the Gods.” _Hermes Trismegistus

“I feel awe of the gods, I love, I revere, I venerate them, and in short have precisely the same feelings towards them as one would have towards kind masters or teachers or fathers or guardians or any beings of that sort.” _ Emperor Julian

Unlike Christianism and Islam, there are no dogmas in European Paganism mostly because there is no holy book. However, Nature can be regarded as European Paganism’ sacred book and from its contemplation it is possible to learn what we need to know. Moreover, ancient philosophers have also fleshed out some core ideas that can be regarded as essential to European Paganism. Here is a quick list of some of these key points, derived from the common conceptions one ought to have:

_ Every God is good, without passions or needs, unchanging, without generation and thus eternal (because what is without generation cannot be mortal), incorporeal, and transcendent.

_ The First Cause is unique, simple (without any duality), ineffable, beyond any determination or characterization, infinite, the source of all goodness which precedes essence and in which essence has its principle (essence being what makes something be what it is).

_ The Cosmos (understood as the combination of the material and spiritual worlds) is eternal, it has existed forever and will never end, is the best possible version, emanates from the Divine, subsist thanks to the Divine’s unending goodness, and is perfectly ordered. Our universe (the material world we live in, also called Nature) reflects the divine Cosmic order, is full of the Divine’s presence, is regarded as sacred and good and the Natural laws are regarded as sacred and good as well.

_ Time is cyclical, without beginning nor end, and is the moving image of eternity.

_ Every living creature has a soul; animals have irrational souls and humans have rational ones. When rational souls enter human bodies, they are divided in 3 parts: a lower part associated with irrational appetite and lower desires, a higher part driven by honour and glory, and a superior one being the most rational part and concerned with Truth and wisdom.

_ The purpose of life is to reach virtue by using the most rational part of our souls to command over the other parts and vanquish all our vices. This can be achieved thanks to philosophy and by honouring of the Gods. Indeed, although Gods are beyond any need (including the need of being worship), honouring them helps us being more virtuous and enjoying their Providence.

_ The purpose of society is to reach what Romans called Pax Deorum (peace of the Gods), a concept present in European Paganism under various forms or names. This state is defined by a perfect harmony between society and the Cosmic order, so much so that society enjoys unlimited Providence from the Gods.

_ After death, souls have different fates: many reincarnate according to several factors, and those truly virtuous achieve apotheosis by joining the Gods to govern the Cosmos with them.

Beside the ancient philosophers’ works to understand European Paganism, we must also mention the importance of myths. Composed by individuals inspired by the Gods, myths under the appearance of fables tell divine truths. The Neoplatonic philosophy especially stressed their importance and how myths concealed higher spiritual truths only intelligible thanks to philosophy. On this topic, Sallustius’ book On the Gods and the World provides very valuable insights and is a good read to begin with for anyone wishing to seriously reconnect with European Paganism.

What is the European Pagan worldview?

“There is no separation between science, philosophy and religion” _ Alain Danielou

“To contemplate the celestial vault is enough to have a religious experiment.” _ Mircea Eliade

“But take courage; the race of humans is divine. Sacred nature reveals to them the most hidden mysteries.” _Pythagoras

From the core tenets of European Paganism as fleshed out by myths, by philosophers and visible in the Natural laws reflecting the Divine Cosmic order, it is possible to quickly summarize the main elements around which the European Pagan worldview revolves.

_ In the European Pagan worldview, monism is essential. It is the vision that although many different dimensions exist (like the material and spiritual ones) they are all part of the same reality, that they all partake in one common world in which they coexist. So, there is no duality, but a unity between each part of the Universe just like our different organs coexist within the unity formed by our bodies.

_ Panentheism is also worth mentioning. It is the idea that the Divine is both immanent and transcendent, and therefore that the Divine is present in everything, but everything is far from being divine. Indeed, any serious examination of the world leads to the conclusion that the divine is not absent from the world. In fact, the Divine encompasses the world because, although the world is distinct from the Divine, nothing can subsist outside it or without it.

_ As already mentioned, Nature and its laws are regarded as a reflection of the Divine Cosmic order and thus as sacred. Nature offers a direct connection with the Divine, and since humans cannot live without Nature (but Nature can live without them) humans must fulfil some duties. They must respect Nature (avoid polluting it, avoid exploiting it without limit, etc), incarnate Natural laws (live healthy lives, take care of their physical bodies, respect natural cycles, etc), protect animals (treat them kindly, respect them, consume them without torturing them needlessly like kosher and halal rites do), etc. All these duties are orientated toward a defence of Nature as a whole but are also a defence of our natures, because fulfilling them contributes to the greater good and harmony of the Cosmos.

_ There is no contradiction between science and religion. Scientific discoveries are the only “revelation” possible in European Paganism because scientific discoveries just decipher the Natural laws. Mathematics, biology, physics, psychoanalysis, etc, are tools to better know, understand, and identify with Nature and its laws. Likewise, in this worldview all inventions respect the limits set by Natural laws, because doing so preserves its sacredness.

_ Humanity is not the focus of the Cosmos, nor was it created for humans only. There is no anthropocentrism, but a focus instead on the Cosmos and its greater good. Moreover, the lack of anthropocentrism leads to the negation of Equality. Indeed, there is no equality in the Cosmos, only hierarchy. Therefore, natural hierarchies are regarded as life’s sacred basis because everything partakes in a hierarchy: Gods, souls, humans, animals, plants, etc.

_ Aristocracy (the rule of the bests) is the most perfect social organisation. Just like the higher part of their souls should be the one ruling over the other parts, the leader of a society should be a strong and wise king ruling over the warrior class and the common folk because the soul’s tripartition and the Indo-European caste system are a microcosmic and macrocosmic reflections of each other. Moreover, because virtues arise in men’s souls from the right social organisation and education, virtuous men act for the greater good of the Cities or States they live in by promoting the right social organisation.

_ Virtue is at the basis of the greater and individual good. This is a holistic vision of society where the focus is on the greater good of Society instead of the focus on the individual good. In a holistic society, individuals work for the good of Society and benefit from Society’s protection in return.

_ Individualism has no place in the worldview of European paganism. And since souls are immortal and reincarnate, this encourages everyone to contribute to the building of the right social organisation, from which the souls incarnating and those already incarnated can benefit by being educated in the most virtuous way. But souls’ eternal return is not an end in itself: each incarnation is a new chance to achieve a virtuous life and perhaps join the Gods in apotheosis, thus escaping the cycle of life and death.

_ The European Pagan worldview revolves around the notion of honour. Fulfilling or not one’s duty result in pride or shame, not guilt. Virtuous individuals always fulfil their duties as this is visible from many examples in Antiquity. Indeed, not fulfilling our duties toward the Gods, Nature, our country, our family, and ourselves is a shameful act while the contrary is honourable. All heroes and virtuous souls have been honourable, hence why they have achieved apotheosis and are remembered as examples to follow. And the inextinguishable fame they earned is also enjoyed by their family, race, tribe, or nation.

_ Individuals are able to sacrifice themselves for greater causes regardless of the outcome. Indeed, in case of death, their immortal soul will either reach apotheosis or reincarnate in even better conditions than the previous one due to their honourable sacrifice, because sacrificing for the greater good is virtuous act.

Paganism or neopaganism?

“Many of these neo-pagans seem to have fallen into a trap deliberately set for them, often ending up by advocating and defending ideas that more or less correspond to that invented, nature-bound, particularistic pagandom, lacking light and transcendence, which was the polemical creation of a Christian misunderstanding of the pre-Christian world, and which is based, at most, on a few scattered elements of that world in its decline and devolution.” _Julius Evola

“Better no prayer, than too big an offering; By thy getting measure thy gift, Better is none, than too big a sacrifice” _Havamal

This distinction between European Paganism and Neopaganism is especially important to make because one pretends to be what it is not. Although Neopaganism shares with European Paganism a rejection of monotheistic values and dogmas, Neopaganism is characterized by a more pantheistic worldview in which everything in Nature is divine. Hence why its discourse is filled with ecologic and universalist references. Not to mention that the “tradition” it focuses on is created from scratch and is a mishmash of various unrelated cultures, and that their behaviour of worship is a copy of Abrahamic practices (because they are still rooted in the Abrahamic worldview.)

On the other hand, European Paganism refers to a pantheon, has a monist or panentheist worldview, is based on Neoplatonic theology, and focuses on a specific European cultural tradition as well as on the defence of ethnic European identities understood as a local expressions of the wider Indo-European tradition. And lastly, European Paganism is based on historicity, rigor, precision, and serious research.

So, Neopaganism and its various forms can be recognised at first glance by their pantheistic orientation as well as by their enduring Abrahamic attitude and inspiration in practice. Because of Neopaganism many people associate wrongly Paganism with Pantheism. But Pantheism is just another way to end in atheism, because without the distinction between sacred and profane sacredness loses it specificities and fades away. Hence why Neopaganism always ends up being compatible with consumer society.  

Conclusion

To conclude, Illyriscism can be described as a polytheistic monism, as regarding the material reality as compenetrated by the spiritual reality and being like a reflection of it, looking to achieve Pax Deorum and maintain it by honouring the 12 high Gods and celebrating Albanian traditions at the same time. It promotes virtuous life for the community and the individuals (not in the Christian sense but more in the sense of Roman virtu), respect for Nature, its laws and the sacred Cosmic order and a defence of Albanian identity because Illyriscism and the Albanian Spirit at the root of our identity are one and the same. Moreover, Euorpean Paganism and Illyriscism share a common worldview because Illyriscism is the Albanian expression of the European Pagan Tradition.